Priroda i društvo

Zagađen vazduh najveći ekološki rizik po zdravlje

U Crnoj Gori, nešto više nego u zemljama regiona Evrope, kvalitet vazduha mjereno koncentracijom PM2.5 čestica je lošiji u ruralnim nego u urbanim zonama.

Izvor: internet

Zagađen vazduh, u zatvorenom i otvorenom prostoru, predstavlja najveći ekološki rizik po javno zdravlje i odgovoran je za sedam miliona prijevremenih smrtnih slučajeva u svijetu na godišnjem nivou, saopštila je šefica Kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) u Crnoj Gori Mina Brajović.

Kako je navela, prema procjenama SZO Globalne observatorije za zdravlje za period 2010, 2015 i 2019.godine, kvalitet vazduha u Crnoj Gori – mjeren koncentracijom praškastih materija (PM2.5)- je unaprijeđjen (19.3 µg/m3).

“Ali isto tako, činjenica je da je vazduh u Crnoj Gori lošijeg kvaliteta u odnosu na prosjek u regionu Evrope (14.88 µg/m3).Posebno zabrinjava što su koncentracije praškastih, suspendovanih čestica (PM2.5) u Crnoj Gori u prosjeku na godišnjem nivou gotovo četiri puta veće od onoga što su SZO preporučene vrijednosti (5 mg/m3)”, kazala je Brajović u autorskom tekstu.

Prema njenim riječima, u Crnoj Gori, nešto više nego u zemljama regiona Evrope, kvalitet vazduha mjereno koncentracijom PM2.5 čestica je lošiji u ruralnim nego u urbanim zonama.

Brajović je podsjetila da smo već duži niz godina svjedoci identične situacije i da se u gotovo isto vrijeme, u zimskim mjesecima “gušimo” u lošem vazduhu.

“Zagađenost vazduha je ozbiljan izazov za veliki broj zemalja zapadnog Balkana. Primjera radi, prosječne godišnje koncentracije u susjednim zemljama su : Albanija (16,28); BiH (26,19), Bugarska (17,29), Sjeverna Makedonija (25,17), Srbija (21,19)”, rekla je Brajović.

Ona je kazala da niko nije imun na zagađen vazduh, ali je i činjenica da postoje značajne geografske razlike u pogledu veće izloženosti zagađjenom vazduhu.

“Osim toga, procijenjeno opterećenje bolestima koje se povezuje sa zagađenim vazduhom zavisi od zdravlja nacije i demografije”, navela je Brajović.

Ona smatra da je važno imati na umu da dugotrajna izloženost zagađenom vazduhu , posebno praškastim česticama (PM česticama) je povezana sa povećanim umiranjem i učestalim obolijevanjem, posebno kada je riječ o kardiovaskularnim i respiratornim oboljenjima.

“Iako se tokom godine evidentiraju tzv “peak -ovi” u pogledu zagađjenosti vazduha, najveću prijetnju po naše zdravlje predstavlja dugotrajna izloženost tokom trajanja godine”, upozorila je Brajović.

Ona je podsjetila da je krajem 2015.godine SZO podržla sprovođenje Studije o procjeni uticaja zagađenosti vazduha na zdravlje u Nikšiću, Podgorici I Pljevljima.

Tada je, navodi Brajović, utvrđeno da se preko 250 prijevremenih smrtnih ishoda godišnje, vezuje za izloženost česticama koja je veća od onih koje se preporučuju Smjernicama SZO o kvalitetu vazduha.

“Prema našim najnovijim procjenama koje je SZO objavila 2022.godine, 703 smrtna ishoda prije navršene 70-te godine života (prijevremeni mortalitet) su posljedica zagađenog vazduha u Crnoj Gori, od cega se u 51 odsto smrtnih slucajeva radi o ishemijskom (koronarnom) oboljenju srca”, kazala je Brajović.

Prema njenim riječima, drugi po redu uzrok umiranja jesu moždani udari čija je stopa u poređenju sa prosjekom u regionu Evrope veća za gotovo 4,5 puta.

“Ovo su zaista zabrinjavajući podaci”, upozorila je šefica SZO kancelarije u Crnoj Gori.

Ona je navela das u uzroci problema zagađenog vazduha u Crnoj Gori, kao i u ostatku regiona zapadnog Balkana brojni.

“Potrebno je da ulaganje u čist vazduh i zdrava pluća bude prioritet na agendi nacionalnih i lokalnih vlasti. To je investicija u budućnost koja donosi viseštruke benefite: ulažući u kvalitetan vazduh čuvamo živote i zdravlje, i doprinosimo održivom, inkluzivnom i zelenom razvoju društva u kojem niko neće biti zaboravljen”, poručila je Brajović.

Sledeće

Protest zaposlenih u Hitnoj u podne

Ne propustite

Mrtve životinje i smeće ugrožavaju izvorište Bolje sestre

Reklama

Klikni da ostaviš komentar

Priroda i društvo

Objavljen konkurs za doktorske studije u drugom roku

Univerzitet Crne Gore objavio je konkurs za upis na doktorske studije u drugom upisnom roku za ukupno 63 slobodna mjesta.

Konkurs je objavljen u dnevnim novinama i na zvaničnoj internet stranici Univerziteta.

Prijave sa potrebnom dokumentacijom podnose se 2. i 3. decembra, do 14 sati organizacionim jedinicama Univerziteta.

Za studijski program Održivi razvoj prijave se podnose u prostorijama Rektorata Univerziteta Crne Gore.

Slobodna mjesta za upis su raspoloživa na sljedećim fakultetima: Biotehnički fakultet (5), Elektrotehnički fakultet (13), Fakultet za sport i fizičko vaspitanje (7), Filološki fakultet (5), Medicinski fakultet (3), Filozofski fakultet (1), Građevinski fakultet (7), Mašinski fakultet (4), Metalurško-tehnološki fakultet (4), Pomorski fakultet (4), Prirodno-matematički fakultet (1) i Institut za interdisciplinarne i multidisciplinarne studije (9).

Na studijski program Održivi razvoj mogu konkurisati kandidati koji su prethodne nivoe studija završili u oblastima prirodnih i tehničkih nauka.

Postupak rangiranja kandidata sprovodi Komisija za doktorske studije na organizacionim jedinicama Univerziteta.

“Pravo upisa imaju kandidati koji: posjeduju diplomu magistra/mastera iz odgovarajuće oblasti (najmanje 300 ECTS kredita); posjeduju aktivno znanje jednog svjetskog jezika na nivou B2; te koji su prethodno završili odgovarajuće studije i dostave dokaze o ispunjavanju uslova. Stranac se može upisati na studijski program doktorskih studija pod istim uslovima kao i crnogorski državljanin, uz prethodno priznavanje inostrane obrazovne isprave ranije završenog ciklusa/stepena/nivoa studija, koja je uslov za upis “, zaključeno je u saopštenju.

Priroda i društvo

Večeras i u petak nevrijeme, očekuju se obilne padavine i olujni vjetrovi

Na osnovu upozorenja Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore MUP obavještava javnost da prostrani i duboki visinski ciklon sa sjevera, pruža dolinu do Mediterana u sklopu kojeg se širi hladna vazdušna masa koja će sa toplim i vlažnim vazduhom sa vodenih površina izazivati frontogenetske procese sa obilnim padavinama i jakim vjetrovima.

“Prvi talas, koji se očekuje u srijedu, obilovaće čestom i jakom kišom i jakim južnim vjetrom, naročito u drugom dijelu dana i tokom noći, a usljed prodora hladnog vazduha u noćnim satima na sjeveru kiša će preći u snijeg, a vjetar skrenuti na sjeverni smjer. U četvrtak kratkotrajna stabilizacija vremena, dok se u petak očekuje novi talas sa još intenzivnijim padavinama i jačim vjetrom, tako da se lokalno očekuju obilne padavine i na udare olujni južni vjetar, koji će u kasnim noćnim satima skrenuti na sjeverni smjer”, saopšteno je iz MUP-a.

Umjerene do obilne sniježne padavine koje se očekuju u srijedu veče, vjerovatno će se dobrim dijelom u petak otopiti, dok će se snijeg u noći između petka i subote zadržati.

“Ovaj period će obilježiti velika temperaturna kolebanja – u četvrtak i subotu će biti znatno hladnije, dok se u srijedu i petak očekuje dosta toplije vrijeme. Za dane vikenda bez padavina, u subotu nešto više oblaka naročito u sjevernim predjelima uz umjeren do jak sjeverni vjetar u cijeloj zemlji. Tokom nedjelje sunčano ili pretežno sunčano uz osjetan porast dnevne temperature vazduha”, navodi se u saopštenju.

U danima sa obilnim padavinama i jakim vjetrom očekuju se i visoki talasi, more će biti talasasto do jače talasasto, u petak i uzburkano.

Direktorat za zaštitu i spašavanje MUP-a poslao je navedeno upozorenje svim učesnicima u sistemu zaštite i spašavanja i ukazao na potrebu podizanja operativne spremnosti.

Priroda i društvo

Srpskim jezikom govori skoro 60.000 Crnogoraca

Blizu 60.000 građana Crne Gore koji su se na prošlogodišnjem popisu stanovništva nacionalno izjasnili kao Crnogorci govori srpskim jezikom, oko 2.000 Srba priča crnogorskim, Bošnjaci dominantno govore bosanskim, a Muslimani crnogorskim.

To pokazuju novi podaci s popisa stanovništva, domaćinstva i stanova, koje je Uprava za statistiku MONSTAT objavila na svom sajtu.

U njima se vidi da od 256.436 građana koji su se izjasnili kao Crnogorci, crnogorskim jezikom govori 183.015 njih, a srpskim 58.856. Da govori srpsko-hrvatski, rekla su 7.463 Crnogorca, dok 1.383 građanina koja su se tako nacionalno odredila nisu željela da se izjasne kojim jezikom govore.

Kad je riječ o onima koji su se odredili kao Srbi, od 205.370 njih, srpskim jezik govore 199.844 ta građanina, a crnogorskim 1.953. Da govore srpsko-hrvatskim, navela su 2.554 građanina koja se “pišu” kao Srbi, dok njih 104 nije željelo da se izjasni kojim jezikom zbori.

Podaci MONSTAT-a pokazuju da većina Bošnjaka govori bosanskim jezikom. Od 58.956 onih koji su se izjasnili kao Bošnjaci, 42.319 priča bosanskim jezikom, a 1.843 bošnjačkim.

Crnogorski jezik govori 14.118 Bošnjaka, a srpski 197 njih.

S druge strane, građani koji su se na popisu održanom krajem prošle godine izjasnili kao Muslimani, većinski govore crnogorskim jezikom. Od 10.162 Muslimana, crnogorskim govori njih 8.550. Da govori bosanskim, izjasnila su se 464 Muslimana, srpskim priča nešto manje njih – 399, a srpsko-hrvatskim – 204.

Prema podacima sa sajta MONSTAT-a, od 5.150 građana koji su se izjasnili kao Hrvati, hrvatskim jezikom govori 2.046 njih, crnogorskim – 1.828, srpsko-hrvatskim – 605, a srpskim -189.

Kao Jugosloveni, na popisu su se izjasnila 1.632 građanina. Najviše njih, 700, reklo je da govori srpsko-hrvatskim, 587 srpskim, a 149 crnogorskim.