Priroda i društvo

Porast koncentracija PM10 čestica u Pljevljima, Nikšiću, Podgorici i B. Polju

Ističu da je važećom Uredbom o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha normirano da srednja dnevna koncentracija PM10 čestica od 50 μg/m3, ne smije biti prekoračena preko 35 puta godišnje.

Porast koncentracija respirabilnih PM10 čestica primijećen je u Pljevljima, Nikšiću, Podgorici i Bijelom Polju, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje (IJZ).

Iz Instituta za javno zdravlje saopštili su da je to utvrđeno praćenjem trenda zagađenja vazduha na osnovu podataka sa automatskih stanica za mjerenje kvaliteta vazduha u toku decembra mjeseca, a naročito u poslednjih nedjelju dana.

“Analizom mjesečnih izvještaja o kvalitetu vazduha Agencije za zaštitu životne sredine, evidentno je da je od januara do kraja novembra ove godine u sve četiri navedene opštine došlo do prekoračenja normiranih vrijednosti, te su srednje dnevne koncentracije PM10 čestica bile veće od 50 μg/m3 u Pljevljima 102 dana, Bijelom Polju 64, Podgorici 43 i Nikšiću 41 dana. Obzirom da su navedene četiri opštine predstavnici sjeverne i centralne zone kvaliteta vazduha, smatramo da je i u drugim opštinama koje pripadaju centralnoj i sjevernoj regiji, a u kojima nijesu instalirane mjerne stanice za praćenje kvaliteta vazduha, slično stanje”, navodi se u saopštenju IJZ-a.

Iz IJZ su istakli da su nastupajući praznici vrijeme kada se očekuje povećani promet i potrošnja pirotehničkih sredstava.

“Respirabilne PM10 i PM2,5 čestice koje nastaju nakon upotrebe pirotehničkih sredstava će značajno povećati već postojeće visoke srednje dnevne koncentracije zagađenja PM česticama. Pored toga, ove čestice nose u svom sastavu čitav spektar hemijskih supstanci koje samostalno ili u jedinjenjima mogu štetno uticati na zdravlje (kalijum, sumpor, bakar, olovo, stroncijum, vanadijum, titanijum, barijum, mangan, aluminijum, čađ…). Ove čestice koje nastaju upotrebom pirotehničkih sredstava mogu se zadržati u vazduhu u trajanju duže od jedne nedjelje, te molimo građane, prvenstveno roditelje da ne nabavljaju i omogućavaju djeci korišćenje pirotehničkih sredstava, kako bi izbjegli višestruke neželjene posljedice koje mogu nastati upotrebom petardi i drugih pirotehničkih sredstava”, istakli su iz IJZ.

Iz IJZ su naveli preporuke za postupanje tokom trajanja povišenog zagađenja vazduha:

Smanjite i održavajte fizičku aktivnost na niskom nivou.
Izbjegavajte aktivnosti na otvorenom pri kojima dišete brže ili dublje. Preferirajte šetnju umjesto trčanja ili aktivnosti u unutrašenjem prostoru.
Izbjegavajte prometne ulice i saobraćajnice gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća usled zagađenja koja potiču od prevoznih sredstava (automobila, kamiona i sl.).
Boravite u zatvorenom prostoru u području sa što je moguće čistijim vazduhom. Naročito je bitno obezbijediti da je prostorija za spavanje najmanje ugrožena spoljašnjim i unutrašnjim zagađenjem. Dobar izbor je da prostorija obavezno bude bez uređaja za grijanje prostora fosilnim gorivima. Ako soba ima prozore koji su okrenuti ka saobraćajnici ili treba ih držati zatvorene.
Koristite klima uređaje ili sisteme grijanja koji imaju odgovarajuće filtere ili su dizajnirani tako da ne uvlače spoljašnji vazduh u prostorije za boravak. Ako grejno tijelo pruža mogućnost korišćenja svježeg spoljašnjeg vazduha, treba onemogućiti unos svježeg vazduha spolja.
Redovno održavajte i čistite filtere vazduha, kako bi se omogućio dobar protok vazduha u zatvorenom prostoru. Uređaji za prečišćavanje vazduha mogu pomoći u popravljanju kvaliteta vaduha u zatvorenom prostoru, ali treba voditi računa da se ne koriste uređaji koji proizvode ozon, jer će se u tom slučaju povećati zagađenje u stambenom prostoru.
Smanjite zagađenje vazduha u vašem domu tako što ćete zabraniti pušenje u prostorijama u kojima boravite, sisteme grijanja prilagoditi i primjenjivati one koji ne stvaraju unutrašnje zagađenje i PM čestice, izbjegavati korišćenje svega što sagorijeva kao što je drvo u kaminima, otvorenim ložištima, uređaje za grijanje prostorija fosilnim gorivima, plinske šporete i šporete/peći na čvrsta goriva.
Vodite računa pri održavanju čistoće u zatvorenim prostorijama. Čišćenje pokreće čestice koje se već nalaze unutar vaših prostorija, stoga treba po mogućnosti koristiti usisivače koji imaju filtere koji zadržavaju čestice u visokom procentu (npr. HEPA filter). Pri čišćenju treba dati prednost vlažnom čišćenju koje može pomoći u smanjenju količine prašine.
Kada se kvalitet ambijentalnog vazduha poboljša, treba otvoriti prozore i provjetriti prostorije.
Pratite preporuke od strane Agencije za zaštitu prirode i životne sredine kao i vremensku prognozu kako bi što bolje planirali aktivnosti za vrijeme kada se poboljša kvalitet vazduha, kao što je na primjer pojava vjetrova ili kiša koji doprinose čišćenju vazduha.
Kada se kvalitet ambijentalnog vazduha poboljša iskoristite ovo vrijeme da boravite na otvorenom.
Pratite uputstva Agencije za zaštitu prirode i životne sredine, lokalne higijensko-epidemiološke službe i Instituta za javno zdravlje Crne Gore u cilju prevencije i zaštite zdravlja u slučajevima povećanog zagađenja vazduha.

Iz Instituta za javno zdravlje navode da više informacija o uticaju zagađenog vazduha na zdravlje možete naći na zvaničnoj internet stranici Instituta za javno zdravlje Crne Gore.

Slične teme:Crna gora institut za javno zdravlje podgorica portal zeta ZAGAĐEN VAZDUH zeta

Sledeće

Dodijeljene nagrade najboljim seoskim domaćinstvima

Ne propustite

Danas počinje zima

Reklama

Klikni da ostaviš komentar

Priroda i društvo

Crna Gora bez planova za gradnju novih zatvora

U najvažnijim planskim dokumentima države, poput Prostornog plana Crne Gore do 2040. i prostorno-urbanističkih planova opština, ne prepoznaje se potreba za izgradnjom novih zatvora. Umjesto toga, prioriteti su usmjereni na urbanistički razvoj, zaštitu prostora i unapređenje infrastrukture, dok se sistem izvršenja krivičnih sankcija rješava kroz reforme i alternativne kazne.

Jedini projekat koji se u posljednjih nekoliko godina pominjao kao investicija od značaja jeste zatvor u Mojkovcu, kapaciteta oko 250 mjesta. Taj objekat trebalo je da rastereti postojeće kapacitete i da posluži kao regionalni zatvor za sjever, ali njegova realizacija kasni, a država nije najavila gradnju novih sličnih objekata u drugim krajevima.

Nadležne institucije sve češće ističu da je cilj smanjenje broja zatvorenika kroz veću primjenu alternativnih sankcija, poput rada u javnom interesu ili kućnog pritvora, kao i poboljšanje uslova u već postojećim zatvorskim ustanovama. Na taj način, problem prenatrpanosti pokušava se rješavati upravljačkim mjerama, a ne širenjem kapaciteta.

Ni Prostorni plan Crne Gore do 2040, niti PUP-ovi opština, ne sadrže smjernice za gradnju zatvora. Fokus je na stambenom razvoju, turističkim zonama, saobraćajnoj infrastrukturi i očuvanju prirodnih resursa. Organizacije civilnog društva koje su pratile izradu planskih dokumenata takođe ukazuju da se prenamjena zemljišta i razvojna politika vode prema ekonomskim i ekološkim prioritetima, dok zatvori ne figuriraju kao tema od značaja.

Izgradnja zatvora zahtijeva velike zemljišne površine i prateću infrastrukturu, što u Crnoj Gori, zemlji sa ograničenim prostorom i velikim pritiskom turizma i stanogradnje, nije lako obezbijediti. Zato vlasti očigledno procjenjuju da postojeći kapaciteti, uz reforme i alternative, mogu biti dovoljni da sistem funkcioniše.

Postojeći projekti tretiraju se kao pojedinačni slučajevi, a strategija se oslanja na alternativne sankcije i poboljšanje postojećih kapaciteta. Prema važećim planskim dokumentima, država jednostavno ne vidi potrebu za novim zatvorima dok su se alternative kao što su kućni pritvori i ograničavanje kretanja pokazali kao neadekvatni, što je u praksi proizvelo više primjera kada su članovi organizovanih kriminalnih grupa prekršili kaznu kućnog pritvora i ograničavanje kretanja.

Priroda i društvo

Univerzitet Crne Gore raspisao konkurse za upis na master i specijalističke studije

Konkursi za upis na master i specijalističke studije Univerziteta Crne Gore, za studijsku 2025/26. godinu, biće raspisani danas 22. septembra i objavljeni na sajtu Univerziteta Crne Gore i u dnevnim novinama koje izlaze u Crnoj Gori.

Za upis na master studije Univerziteta Crne Gore u studijskoj 2025/26. godini predviđeno je 2.010 mjesta, na specijalističkim 1.225.

Prijave na oba konkursa se podnose 23. septembra 2025. godine studentskoj službi organizacione jedinice, u okviru radnog vremena te službe.

Za upis na master programe obavezan je prijemni ispit, koji će se održati 24. i 25. septembra 2025. godine. Način polaganja, struktura i sadržina ispita, kao i raspored, biće objavljeni na oglasnim tablama i internet stranicama organizacionih jedinica. Master studije se finansiraju iz Budžeta Crne Gore i besplatne su za studente, osim dva programa na engleskom jeziku koji su samofinansirajući – program Zaštita i upravljanje morskom sredinom i program Informaciona bezbjednost.

Uslovi, kriterijumi i postupak upisa na master i specijalističke studije biće detaljno precizirani u konkursima, u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, Statutom Univerziteta Crne Gore, Pravilnikom o upisu u prvu godinu master studija i Pravilima studiranja na postdiplomskim studijama, dostupnim na internet stranici Univerziteta Crne Gore.

Upis kandidata obaviće se zaključno sa 26. septembrom 2025. godine.

Priroda i društvo

Rekordna ljetnja sezona 2025: Istorijske isporučene količine vode u Regionalnom vodovodu Crnogorsko primorje

Regionalni vodovod Crnogorsko primorje ostvario je istorijske količine isporučene vode tokom ljetnjih mjeseci 2025. godine. Ovi impresivni rezultati jasno potvrđuju izvanrednu pripremljenost, profesionalizam i efikasnu organizaciju kako Odbora direktora, tako i menadžmenta preduzeća.

Isporuka vode u junu, julu i avgustu 2025. nadmašila je sve prethodne godine, kao i ugovorene količine, što predstavlja rekord u istoriji Regionalnog vodovoda. Ukupno za ove tri mjeseca ostvareno je više 132% u odnosu na 2024., 148% u odnosu na 2023. i 163% u odnosu na ugovorene količine.

Ako uzmemo u obzir podatke iz prethodnih godina, vidimo da je u toku ova tri mjeseca 2025. isporučeno 5.935.172 metra kubna vode, što je skoro 2 miliona više u odnosu na isti period 2023. godine, čime je postignuta rekordna sezona za Regionalni vodovod.Ovi izvanredni rezultati su direktna posljedica pažljive pripreme, strateškog vođenja Odbora direktora i predanog rada menadžmenta, koji su omogućili da sistem vodosnabdijevanja funkcioniše besprekorno čak i u najzahtjevnijem ljetnjem periodu.

Trend visokih isporuka nastavljen je i u septembru, sa ostvarenom isporukom od 97% u odnosu na 2024., 64% u odnosu na 2023. i 96% u odnosu na ugovorene količine.

Ukupno za period juni–septembar 2025., ostvareno je 137% u odnosu na 2024., 150% u odnosu na 2023. i 166% u odnosu na ugovorene količine.

Ovi rezultati potvrđuju da je Regionalni vodovod Crnogorsko primorje neprekidno unapređuje svoje kapacitete, obezbjeđujući stabilno i sigurno vodosnabdijevanje, čak i tokom zahtjevnih ljetnjih mjeseci, čime ljeto 2025. postaje najuspješnija sezona u istoriji preduzeća.