Ako manji društveni krug može da smanji rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme.

Može li manji krug prijatelja biti tajna dugog života? Istraživanja pokazuju da se mnoge vrste, uključujući ljude i životinje, povlače iz društvenih aktivnosti kako stare. Ovaj fenomen, poznat kao ‘socijalno starenje’, mogao bi imati evolutivne prednosti. Novo istraživanje Centra za istraživanje ponašanja životinja na Univerzitetu u Ekseteru pokazalo je da smanjenje društvenih kontakata može pomoći u očuvanju zdravlja, piše Njujork post.

Naučnici su proučavali grupu odraslih ženki rezus makaki majmuna da bi istražili vezu između starenja, društvenih veza i zdravstvenih rizika. Koristili su modele društvenih mreža za merenje „društvene centralnosti“ – ukupnog broja socijalnih partnera i vremena provedenog u druženju. Kombinujući ove podatke sa simulacijama zaraznih bolesti, istraživači su analizirali da li manje društvenih veza može smanjiti rizik od infekcija, posebno kod starijih i imunokompromitovanih osoba.

Rezultati su pokazali da stariji makakiji koji su imali manje društvenih kontakata ređe boluju od zaraznih bolesti, što ukazuje na ‘zaštitni efekat’ društvenog povlačenja u starosti. Erin Siracusa, koautor studije iz Centra za istraživanje ponašanja životinja, ističe: „Naše istraživanje sugeriše da smanjenje društvenog kontakta kod starijih životinja, uključujući ljude, ima snažnu prednost pri prilagođavanju, prenosi Večernji.hr.

Kod starijih osoba, imuni sistem slabi, povećavajući rizik od infekcija. Međutim, analiza je pokazala da stariji makaki ređe obolevaju od svojih mlađih. „Ova ravnoteža između koristi i troškova menja se tokom života, što može dovesti do promena u društvenom ponašanju“, objašnjava Sirakuza, „Iako su starije osobe podložnije bolestima, podaci su pokazali da su stariji makakiji pretrpeli manje infekcija od mlađih“.

Autori studije upozoravaju da iako smanjenje društvenih interakcija smanjuje rizik od infekcije, postoje infekcije koje se mogu preneti čak i tokom veoma kratkog kontakta. Slično ponašanje je primećeno i kod ljudi. Prema istraživanju iz 2022. na 2.000 Amerikanaca starosti 55 i više godina, 75% ispitanika reklo je da se njihov društveni krug smanjio sa godinama, a skoro polovina (48%) je prekinula prijateljstva sa najmanje tri osobe u poslednje dve godine.

Iako manji društveni krug može smanjiti rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme. Svetska zdravstvena organizacija proglasila je usamljenost ozbiljnom pretnjom po zdravlje, uporedivu sa pušenjem 15 cigareta dnevno. Dugotrajna izolacija je povezana sa anksioznošću, depresijom, oslabljenim imunološkim sistemom, srčanim oboljenjima, pa čak i smanjenim volumenom mozga.

Zaključak istraživanja sugeriše da je optimalno rešenje smanjenje, ali ne i potpuno eliminisanje društvenih interakcija, kako bi se postigao balans između smanjenja rizika od bolesti i očuvanja mentalnog zdravlja.

Manastir Ostrog smatra se jednom od najvećih pravoslavnih svetinja na Balkanu. Isklesan u steni, ovaj manastir odoleva vremenu i čuva bogatu istoriju.

Prelepi beli manastir u horizontalnoj steni jedna je od tri najposećenije hrišćanske destinacije na ovim prostorima. Svi koji obiđu tu veličanstvenu građevinu svedoče o miru koji su osetili, a za ovaj manastir vezuju se i brojna „čuda“ u vidu izlečenja koje su neki vernici navodno iskusili.

Narodna predanja kažu da se u okolini ove svetinje nikada nije dogodila nikakva nesreća.

Manastir je posvećen Svetom Vasiliju Ostroškom, a sastoji se iz gornjeg i donjeg manastira. Izgrađeni su na mestu najudaljenijih pećinskih isposnica. Prvo se započelo za gradnjom u pećini u selu Zagorak.  Po predanju nakon dana provedenog u nadgledanju radova na manastiru, Vasilije je u snu od samog Boga dobio uputstvo da manastir prenese u Ostroške grede – gde bi se građevina posvećena služenju Gospodu stopila sa prirodom.

Vuk Stefanović Karadžić takođe je zapisao da je Vasilije svojim sredstvima od isposnice postavio temelje Ostroga. Prvo je podigao konak za mlade kaluđere koji je postao zametak današnjeg Donjeg manastira. Matica današnjeg Donjeg manastira jeste crkva Svete Trojice a hram je sagrađen 1824. godine. U ovoj crkvi se na freskama mogu videti čuda Svetog Vasilija.

Donji manastir takođe ima bitnu ulogu u novijoj istoriji crnogorskog naroda. Osmog februara 1942. godine tu je održana skupština na kojoj su donete istorijski bitne odluke o daljoj borbi protiv nemačkog okupatora i organizaciji nove narodne vlasti.

Važni istorijski događaji, koji nas vode u dalju prošlost, vezuju se i za Gornji manastir. Tokom pedesetih godina XIX veka crnogorski vojvoda Mirko Petrović se sa još svega sedamnaest saboraca zatvorio u manastir i junački borio protiv daleko mnogobrojnije turske vojske. Devet dana su se junački branili i pobili ogroman broj Turaka koji su vršili česte juriše. U strahu da ce ih Turci nadvladati i spaliti mošti svetoga Vasilija knjaz Danilo, tadašnji vladar Crne Gore, naredio im je da napuste manastir ali samo da gledaju da iznesu mosti svetog Vasilija kako ne bi pale u ruke Turcima. Tokom jedne mračne noći vojnici su uspeli da se izvuku i pobegnu sa moštima svetog Vasilija Ostroškog.

Sajberhondrija je medicinski termin novijeg datuma koji označava neosnovanu eskalaciju anksioznosti u vezi sa zdravljem, nastalu upornim pretragama i čitanjem sadržaja o simptomima i bolestima na internetu.