Buduće postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Botunu biće opremljeno najsavremenijom tehnologijom, u skladu sa evropskim standardima i najboljim praksama u ovoj oblasti.

Novo postrojenje u Botunu biće jedno od najvažnijih infrastrukturnih ulaganja u glavnom gradu, a njegova izgradnja obezbijediće savremeno, sigurno i ekološki odgovorno upravljanje otpadnim vodama za preko 50 hiljada domaćinstava koliko broji Podgorica.

Predstavnici Vodovoda i kanalizacije Podgorica, rukovodstvo starog postrojenja, inženjeri nadzora i izvođači radova nedavno su boravili u Turskoj, gdje su u fabrici Astim u Istanbulu testirali dio opreme namijenjene kolektoru.

Tom prilikom ispitana su četiri mikro-disk filtera otvora od 20 mikrona i kapaciteta 1.067 m³/h po jednom filteru, koji će se koristiti u završnoj fazi procesa – nakon biološkog tretmana, a prije UV dezinfekcije i ispuštanja vode u Moraču.

“Filteri koje smo testirali predstavljaju vrhunac tehnologije u ovom segmentu. Njihova primjena obezbijediće kvalitetnu obradu otpadnih voda i zaštitu životne sredine”, istakao je Ričard Sampson, glavni inženjer nadzora kompanije Fichtner, koja sa firmom Iwa Consult prati izgradnju i projektovanje sistema.

Tokom posjete, delegacija je obišla i Atakoj postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Istanbulu, kojim upravlja kompanija Kuzu Group, izvođač radova u Podgorici. To postrojenje obrađuje čak 640.000 kubnih metara otpadnih voda dnevno, a pročišćena voda se ponovo koristi za navodnjavanje, čišćenje i druge potrebe.

Iz podgoričkog Vodovoda navode da se u Botunu primjenjuju provjerena i pouzdana rješenja koja garantuju dugoročnu održivost i očuvanje životne sredine.

“Glavni projekat je završen i odobren još u decembru 2024, a nakon dorada, krajem jula 2025. predat je i Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu. Do danas je realizovano oko 80 odsto nabavke opreme – mehanička oprema, toplotni uljni kotao i elektrofilter već su dopremljeni i uskladišteni u Podgorici”,  saopštili su iz Vodovoda.

Grupa od 27 građana sa urođenim invaliditetom izrazila je zabrinutost zbog Nacrta zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, koji je usvoila Vlada Crne Gore na sjednici održanoj 24.jula. U reagovanju poručuju da su ponovna vještačenja protivna njihovom dostojanstvu i Konvenciji UN-a.

U saopštenju koje potpisuje izvršna direktorica Nevladine organizacije „Bijeli štap“ Nikšić Slavica Samardžić, traže da ih zakon izuzme od obaveze ponovnog vještačenja.

Njihovo reagovanje prenosimo u cjelosti:

Svi smo rođeni sa invaliditetom. Tokom života smo se suočavali sa brojnim izazovima i preprekama od obrazovanja, preko zapošljavanja, do pristupa zdravstvenoj zaštiti, javnom prevozu i drugim osnovnim uslugama. U gotovo svim segmentima društva nailazimo na barijere koje nas ograničavaju i isključuju. Uprkos svemu tome, uprkos trajnosti naših stanja i brojnim medicinskim i stručnim procjenama koje smo već prošli, sada se pred nas ponovo stavlja obaveza da do 01.07.2029. godine podnesemo zahtjev za novo vještačenje.

Ukoliko to ne učinimo u predviđenom roku, izgubit ćemo status osobe sa invaliditetom, procenat invaliditeta i sva prava koja iz tog statusa proizilaze – bez obzira na to što se naša medicinska slika nije promijenila, jer je od rođenja trajna i potvrđena. Kao osobe sa urođenim invaliditetom, želimo jasno istaći da je za nas potpuno nedopustivo da budemo izloženi ponovnom vještačenju. Naš invaliditet je trajno utvrđen i potvrđen od samog rođenja. Ponovno vještačenje nam donosi nepotreban stres, narušava naše dostojanstvo i predstavlja dodatno opterećenje, koje ne možemo i ne smijemo trpjeti. Zato tražimo da se u zakonu jasno izuzmu osobe sa urođenim invaliditetom od obaveze ponovnog vještačenja.

To nije samo pitanje pravde i poštovanja, već i osnovno ljudsko pravo da živimo dostojanstveno, bez dodatnih i suvišnih prepreka. Nacrt zakona ne pravi razliku između osoba koje su invaliditet stekle u toku života i nas koji smo sa njim rođeni. Za osobe sa urođenim, trajnim invaliditetom, ponovno vještačenje je administrativno nepotrebno, suštinski besmisleno i psihološki veoma teško. Ono dodatno produbljuje osjećaj nepovjerenja, birokratske nesigurnosti i lične degradacije. Takođe, postoji ozbiljna bojazan da mnogi – zbog lošeg zdravstvenog stanja, nedovoljne informisanosti ili drugih sistemskih prepreka neće moći da podnesu zahtjev u predviđenom roku.

Time bi, ne svojom krivicom, izgubili doživotno stečena prava i zaštitu koja im pripada. Ovakav pristup ne samo da je pravno i etički problematičan, već je i u suprotnosti sa Konvencijom Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom, koju je Crna Gora ratifikovala, kao i sa temeljnim evropskim vrijednostima i standardima ljudskih prava, ka kojima kao država težimo. Pozivamo donosioce odluka da ozbiljno razmotre naše stavove i prilagode zakon na način koji neće ugroziti prava i dostojanstvo onih koji s invaliditetom žive cijeli život. Naša prava nisu privilegija – ona su temelj našeg dostojanstva i jednakosti.

Zato tražimo od države Crne Gore da jasno prepozna i zaštiti specifičan položaj osoba sa urođenim invaliditetom, te da zakonom obezbijedi trajnost i nepovredivost naših prava – kao što to nalažu međunarodne obaveze, savremeni standardi i temeljna načela ljudskog dostojanstva. Vjerujemo da Crna Gora može i mora donijeti zakone koji unapređuju sistem, a ne dovode u pitanje sigurnost i osnovna prava onih koji su cijeli život suočeni sa brojnim preprekama, ali uprkos svemu – dostojanstveno žive i doprinose ovom društvu.

Jedno od pitanja koje se najčešće pojavljuje u javnosti u vezi sa izgradnjom budućeg sistema za prečišćavanje otpadnih voda tiče se njegove udaljenosti od naseljenih mjesta i stambenih objekata.

“Izgradnja novog sistema za prečišćavanje otpadnih voda (SPOV), kao državnog objekta od opšteg interesa, planirana je na namjenskoj urbanističkoj parceli površine 13 hektara, unutar industrijske zone Kombinata aluminijuma Podgorica (KAP). Lokacija se nalazi između kompleksa KAP-a i lokalne saobraćajnice koja spaja naselja Dajbabe i Botun, na katastarskim parcelama u vlasništvu Glavnog grada. Podsjećamo da je riječ o državnom objektu od opšteg interesa, čija je izgradnja planirana na namjenskoj urbanističkoj parceli površine 13 hektara, unutar industrijske zone Kombinata aluminijuma Podgorica. Dakle, namjena lokacije, prema važećem detaljnom urbanističkom planu, je industrija. Parcela se nalazi između kompleksa KAP-a i lokalne saobraćajnice koja spaja naselja Dajbabe i Botun, na katastarskom zemljištu u vlasništvu Glavnog grada”,  saopštili su iz Vodovoda.Oni objavljuju i udaljenost najbližih, pojedinačnih objekata unutar i van industrijske zone.

“Udaljenost objekata od budućeg SPOV-a unutar industrijske zone – 141 metar – urušena kuća, 241 metar – kuća u izgradnji, bez namjene za stanovanje, 338 metara – kuća nije uknjižena, 369 metara – kuća nije uknjižena, 439 metara – kuća uknjižena, bez tereta i ograničenja, 499 metara – kuća uknjižena, bez tereta i ograničenja. Van industrijske zone na 696 metara – kuća nije uknjižena, 729 metara – kuća uknjižena, sa teretom uzurpacije zemljišta, 847 metara – kuća uknjižena, sa teretom objekat bez dozvole i na 1.384 metra – jezgro naselja Botun “,  navode iz Vodovoda.

Iz ovog gradskog preduzeća ističu da dokumentacijom koja je sastavni dio obavezujućih procedura koje prethode izgradnji sistema, posebno su sagledani mogući uticaji izgradnje i funkcionisanja na stambene objekte i na sve segmente životne sredine.”Shodno navedenom, definisane su i mjere prevencije i ublažavanje mogućih uticaja, koji neće prelaziti zakonom definisane referentne vrijednosti. Dokumentacija je obuhvatila mjere koje su prepoznate relevantnom nacionalnom legislativom, kao i dodatne mjere koje su u praksi, kada je ovakva vrsta postrojenja u pitanju, potvrđene kao uspješne”,  ističu iz Vodovoda.