Zanimljivosti

Dogodilo se na današnji dan, 1. oktobar

Danas je subota, 1. oktobar, 274. dan 2022. Do kraja godine ostao je 91 dan.

1207. – Rođen engleski kralj Henri Treći, koji je stupio na prijesto u devetoj godini života, jer mu je u Prvom baronskom ratu poginuo otac DŽon, nazvan „DŽon Bez Zemlje“, ali je stvarno počeo da vlada 1234.

1684. – Umro francuski pisac Pjer Kornej, tvorac klasične francuske tragedije koju je oslobodio izvještačenosti, dajući likovima snagu dubokog unutrašnjeg proživljavanja. Pisao je i komedije, religiozne poeme, prigodne pjesme i pozorišne književno-teorijske spise. Djela: tragedije „Sid“, „Horacije“, „Sina“, „Poliekt“, „Rodogin“, „Nikomed“, komedija „Lažljivac“.

1754. – Rođen ruski car Pavle Prvi Petrovič Romanov, nasljednik Katarine Velike, koji je poslije dolaska na vlast 1796. godine, zbog straha od ideja Francuske revolucije, zaveo policijski režim i uveo Rusiju u „Drugu koaliciju“ s Engleskom i Austrijom protiv Francuske. Poslao je rusku vojsku pod komandom generalisimusa Aleksandra Vasiljeviča Suvorova u Italiju i Švajcarsku i ona je 1798. i 1799. izvojevala više pobjeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske izmirio se 1800. s „prvim konzulom“ Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose sa Londonom. Čestim smjenjivanjem činovnika i ograničavanjem privilegija dvorana okrenuo je protiv sebe dvorske oficire koji su 1801. organizovali zavjeru i ubili ga.

1795. – Belgija pripojena Francuskoj.

1800. – Španija tajnim sporazumom Francuskoj vratila Luizijanu.

1865. – Rođen francuski kompozitor i muzički kritičar Pol Dika, profesor Pariskog konzervatorijuma, čije su kompozicije inspirisane klasičnom tradicijom i obogaćene uticajem kasnoromantičara i impresionista. Djela: orkestarski skerco „Čarobnjakov učenik“, opera „Arijadna i Plavobradi“, koreografska poema „Peri“.

1870. – U bici kod Sedana u francusko-pruskom ratu zarobljen je francuski car Šarl Luj Napoleon Treći Bonaparta, a Francuska je tri dana kasnije ponovo postala republika.

1914. – Turska kao saveznica Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu zatvorila Dardanele za brodove zemalja Antante.

1918. – Predvođeni engleskim pukovnikom Tomasom Edvardom Lorensom, poznatim kao Lorens od Arabije, Arapi su uz pomoć Britanaca u Prvom svjetskom ratu preoteli Damask od Turaka.

1924. – Rođen američki državnik DŽejms Erl DŽimi Karter, predsjednik SAD od 1977. do 1981.

1928. – U SSSR je proglašena prva petoljetka radi povećanja industrijske i poljoprivredne proizvodnje.

1936. – Španski fašisti proglasili svog vođu Fransiska Franka za šefa države.

1938. – NJemačka armija ušla u Čehoslovačku i okupirala Sudete poslije Minhenskog sporazuma nacističke NJemačke sa Velikom Britanijom i Francuskom.

1943. – Saveznici poslije jednomjesečne bitke u Drugom svjetskom ratu zauzeli Napulj.

1946. – Međunarodni vojni sud u Nirnbergu, poslije desetomjesečnog proseca, osudio na smrt vješanjem 12 njemačkih nacističkih vođa zbog ratnih zločina u Drugom svjetskom ratu, trojicu na doživotnu robiju, a četvoricu na zatvorske kazne od 10 do 20 godina.

1949. – U Pekingu proglašena Narodna Republika Kina pod vođstvom Mao Ce Tunga.

1960. – Proglašena nezavisnost najmnogoljudnije afričke zemlje – Nigerije, koja je od kraja 19. vijeka bila britanska kolonija.

1965. – Indonezijska armija pod vođstvom generala Suharta, štićenika SAD, koji je ubrzo prigrabio svu vlast, skršila pokušaj državnog udara, poslije čega je uslijedio nemilosrdan obračun sa Komunističkom partijom Indonezije, optuženom za pokušaj udara, čijih je oko 700.000 članova i pristalica likvidirano.

1979. – Zona Panamskog kanala poslije 70 godina pod kontrolom SAD formalno predata na upravu Panami.

1982. – Vođa desničarske Hrišćansko-demokratske unije Helmut Kol postao šesti kancelar Zapadne NJemačke, naslijedivši socijaldemokratu Helmuta Šmita.

1988. – Mihail Sergejevič Gorbačov postao predsjednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR umjesto Andreja Andrejeviča Gromika, penzionisanog dan ranije.

1988. – Umro srpski glumac Pavle Vuisić, „vulkan glume, života i snage“ – kako ga je opisao Orson Vels. Već u prvom filmu „Čudotvorni mač“ Vojislava Nanovića 1950. nametnuo se neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obilježila više od sto filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne serije „Šešir gospodina Vujića“. Filmovi: „Ko to tamo peva“, „Sjećaš li se Doli Bel?“, „Maratonci trče počasni krug“, „Hajka“, „Kampo Mamula“, „Dim“, „Mačak pod šlemom“, „Parče plavog neba“, „Žeđ“, „Horoskop“, „Inspektor“, „Sam“, „Pogon B“, „Kad čuješ zvona“, „Događaj“, „Konjuh planinom“.

1989. – Danska kao prva zemlja dozvolila brak homoseksualaca.

1995. – Velika Britanija napustila imperijalne mjere za dužinu i težinu uspostavljene 1812. Kilometar, metar, centimetar, litar, kilogram i gram su zamijenili milju, jard, fit, inč, galon, pintu, libru, funtu i uncu.

Slične teme:

Sledeće

Da li ste postali žrtva digitalne nesanice?

Reklama

Klikni da ostaviš komentar

Zanimljivosti

Stručnjaci tvrde da grožđe sprečava razvoj teških bolesti

Grožđe pomaže u sprečavanju kardiovaskularnih bolesti i karcinoma, navode stručnjaci. Naime, kako stručnjaci tvrde, grožđe čini čuda za zdravlje kardiovaskularnog sistema.

Neki sastojci kojima obiluje poboljšavaju regulaciju krvnog pritiska i smanjuju upale izazvane oksidativnim stresom, odnosno disbalansom slobodnih radikala i oksidantata u tijelu, poboljšavaju cirkulaciju i štite vaskularni system, prenosi b92.

Ispostavilo se da prirodni fenol po imenu resveratrol, a kojim grožđe obiluje, u velikoj sprečava nastanak problema kardiovaskularnog sistema. Pored toga, voće koje je bogato antioksidantima, kao što je to slučaj s grožđem, preventivno djeluje kod određenih vrsta kancera, pokazale su brojne studije.

Zapravo, uloga antioksidanata jeste da štite ćelijski DNK, smanjuju oksidativni stres (disbalans slobodnih radikala i oksidanata) i ublažavaju procese u tijelu koji utiču na rast i razvoj tumora.

Nasuprot uvriježenom mišljenju da su kalorične, ove slatke bobice zapravo imaju nizak glikemijski indeks. Jedna šolja grožđa ima svega 100 kalorija.

Zahvaljujući prirodnom fenolu resveratrolu pokreću se određeni procesi u organizmu koji pospješuju metabolizam, a samim tim i smanjenje tjelesne težine.

Zanimljivosti

Saznajte šta je „socijalno starenje“ moglo bi da bude dobro za vaše zdravlje

Ako manji društveni krug može da smanji rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme.

Može li manji krug prijatelja biti tajna dugog života? Istraživanja pokazuju da se mnoge vrste, uključujući ljude i životinje, povlače iz društvenih aktivnosti kako stare. Ovaj fenomen, poznat kao ‘socijalno starenje’, mogao bi imati evolutivne prednosti. Novo istraživanje Centra za istraživanje ponašanja životinja na Univerzitetu u Ekseteru pokazalo je da smanjenje društvenih kontakata može pomoći u očuvanju zdravlja, piše Njujork post.

Naučnici su proučavali grupu odraslih ženki rezus makaki majmuna da bi istražili vezu između starenja, društvenih veza i zdravstvenih rizika. Koristili su modele društvenih mreža za merenje „društvene centralnosti“ – ukupnog broja socijalnih partnera i vremena provedenog u druženju. Kombinujući ove podatke sa simulacijama zaraznih bolesti, istraživači su analizirali da li manje društvenih veza može smanjiti rizik od infekcija, posebno kod starijih i imunokompromitovanih osoba.

Rezultati su pokazali da stariji makakiji koji su imali manje društvenih kontakata ređe boluju od zaraznih bolesti, što ukazuje na ‘zaštitni efekat’ društvenog povlačenja u starosti. Erin Siracusa, koautor studije iz Centra za istraživanje ponašanja životinja, ističe: „Naše istraživanje sugeriše da smanjenje društvenog kontakta kod starijih životinja, uključujući ljude, ima snažnu prednost pri prilagođavanju, prenosi Večernji.hr.

Kod starijih osoba, imuni sistem slabi, povećavajući rizik od infekcija. Međutim, analiza je pokazala da stariji makaki ređe obolevaju od svojih mlađih. „Ova ravnoteža između koristi i troškova menja se tokom života, što može dovesti do promena u društvenom ponašanju“, objašnjava Sirakuza, „Iako su starije osobe podložnije bolestima, podaci su pokazali da su stariji makakiji pretrpeli manje infekcija od mlađih“.

Autori studije upozoravaju da iako smanjenje društvenih interakcija smanjuje rizik od infekcije, postoje infekcije koje se mogu preneti čak i tokom veoma kratkog kontakta. Slično ponašanje je primećeno i kod ljudi. Prema istraživanju iz 2022. na 2.000 Amerikanaca starosti 55 i više godina, 75% ispitanika reklo je da se njihov društveni krug smanjio sa godinama, a skoro polovina (48%) je prekinula prijateljstva sa najmanje tri osobe u poslednje dve godine.

Iako manji društveni krug može smanjiti rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme. Svetska zdravstvena organizacija proglasila je usamljenost ozbiljnom pretnjom po zdravlje, uporedivu sa pušenjem 15 cigareta dnevno. Dugotrajna izolacija je povezana sa anksioznošću, depresijom, oslabljenim imunološkim sistemom, srčanim oboljenjima, pa čak i smanjenim volumenom mozga.

Zaključak istraživanja sugeriše da je optimalno rešenje smanjenje, ali ne i potpuno eliminisanje društvenih interakcija, kako bi se postigao balans između smanjenja rizika od bolesti i očuvanja mentalnog zdravlja.

Zanimljivosti

Sajberhondrija, sindrom od kog pati sve više ljudi

Sajberhondrija je medicinski termin novijeg datuma koji označava neosnovanu eskalaciju anksioznosti u vezi sa zdravljem, nastalu upornim pretragama i čitanjem sadržaja o simptomima i bolestima na internetu.

Razlike između sajberhondrije i hipohondrije

Hipohondrija je anksiozni poremećaj čije su osnovne odlike strah i vjerovanje osobe da je oboljela od ozbiljnog tjelesnog oboljenja. Sličnost je u tome što u oba slučaja postoji prekomjerna zabrinutost za tjelesno zdravlje.

Međutim, sajberhondriju karakteriše ekscesivna upotreba interneta sa upornim i često nekontrolisanim pretragama informacija u vezi zdravlja čiji sadržaji potom izazivaju stres, uznemirenje i anksioznost. Očigledno, sajberhondrija je vezana za nove tehnologije, pa se često označava kao bolest modernog doba.

Uzroci sajberhondrije

Uzroci sajberhondrije nisu do kraja jasni, ali opšta sklonost ka brizi, hronični stres, iskustva sa bolestima (bilo lična ili člana porodice), već prisutna anksiozna ili depresivna stanja, jesu najčešći faktori koji povećavaju sklonost za razvoj sajberhondrije. Sa druge strane, laka dostupnost medicinskih informacija na internetu, ušteda vremena i novca zbog neodlaska kod ljekara, privatnost, i potreba za instant odgovorima podstiču pretraživanje interneta.

Veliki broj osoba koristi zdravstvene informacije sa interneta na adekvatan način. One nekada mogu pomoći da se identifikuje problem, pomoću njih se možemo informisati o načinu tretmana ili kome je potrebno obratiti se za pomoć.

Najčešće dobra informisanost dovodi do realnog sagledavanja problema i olakšanja, odnosno redukcije anksioznosti u vezi zdravstvenih smetnji.

Kod drugih, medicinske informacije dobijene putem interneta mogu izazvati potpuno suprotan efekat. One ih mogu zbuniti, uplašiti i uznemiriti jer saznanja o bolestima i simptomima mogu biti pogrešno protumačena. Na taj način može nastati uvjerenje da osoba ima ozbiljan zdravstveni problem, što pojačava anksioznost u vezi sa zdravljem. Pretrage se nastavljaju, a anksioznost eskalira dovodeći do narušavanja mentalnog zdravlja, opšte funkcionalnosti i kvaliteta života.

Teži put do dijagnoze

Postavljanje dijagnoze od strane laika na osnovu pogrešno protumačenih ili netačnih informacija sa interneta ili, još gore, pokušaji samoliječenja – predstavljaju ozbiljan problem.

Ljekarima je otežan rad jer pacijenti dolaze sa predubjeđenjem da imaju neku bolest i traže potvrdu i tretman umjesto pregleda i utvrđivanja faktičkog stanja. Pokušaji razuvjeravanja mogu biti zahtjevni i troše vrijeme ljekara koje bi moglo biti posvećeno drugim pacijentima. Nisu rijetke ni promjene ljekara zbog nepovjerenja i sumnji u vezi njihove kompetentnosti kao i neosnovano izlaganje brojnim dijagnostičkim procedurama.