Danas je subota, 1. oktobar, 274. dan 2022. Do kraja godine ostao je 91 dan.

1207. – Rođen engleski kralj Henri Treći, koji je stupio na prijesto u devetoj godini života, jer mu je u Prvom baronskom ratu poginuo otac DŽon, nazvan “DŽon Bez Zemlje”, ali je stvarno počeo da vlada 1234.

1684. – Umro francuski pisac Pjer Kornej, tvorac klasične francuske tragedije koju je oslobodio izvještačenosti, dajući likovima snagu dubokog unutrašnjeg proživljavanja. Pisao je i komedije, religiozne poeme, prigodne pjesme i pozorišne književno-teorijske spise. Djela: tragedije “Sid”, “Horacije”, “Sina”, “Poliekt”, “Rodogin”, “Nikomed”, komedija “Lažljivac”.

1754. – Rođen ruski car Pavle Prvi Petrovič Romanov, nasljednik Katarine Velike, koji je poslije dolaska na vlast 1796. godine, zbog straha od ideja Francuske revolucije, zaveo policijski režim i uveo Rusiju u “Drugu koaliciju” s Engleskom i Austrijom protiv Francuske. Poslao je rusku vojsku pod komandom generalisimusa Aleksandra Vasiljeviča Suvorova u Italiju i Švajcarsku i ona je 1798. i 1799. izvojevala više pobjeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske izmirio se 1800. s “prvim konzulom” Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose sa Londonom. Čestim smjenjivanjem činovnika i ograničavanjem privilegija dvorana okrenuo je protiv sebe dvorske oficire koji su 1801. organizovali zavjeru i ubili ga.

1795. – Belgija pripojena Francuskoj.

1800. – Španija tajnim sporazumom Francuskoj vratila Luizijanu.

1865. – Rođen francuski kompozitor i muzički kritičar Pol Dika, profesor Pariskog konzervatorijuma, čije su kompozicije inspirisane klasičnom tradicijom i obogaćene uticajem kasnoromantičara i impresionista. Djela: orkestarski skerco “Čarobnjakov učenik”, opera “Arijadna i Plavobradi”, koreografska poema “Peri”.

1870. – U bici kod Sedana u francusko-pruskom ratu zarobljen je francuski car Šarl Luj Napoleon Treći Bonaparta, a Francuska je tri dana kasnije ponovo postala republika.

1914. – Turska kao saveznica Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu zatvorila Dardanele za brodove zemalja Antante.

1918. – Predvođeni engleskim pukovnikom Tomasom Edvardom Lorensom, poznatim kao Lorens od Arabije, Arapi su uz pomoć Britanaca u Prvom svjetskom ratu preoteli Damask od Turaka.

1924. – Rođen američki državnik DŽejms Erl DŽimi Karter, predsjednik SAD od 1977. do 1981.

1928. – U SSSR je proglašena prva petoljetka radi povećanja industrijske i poljoprivredne proizvodnje.

1936. – Španski fašisti proglasili svog vođu Fransiska Franka za šefa države.

1938. – NJemačka armija ušla u Čehoslovačku i okupirala Sudete poslije Minhenskog sporazuma nacističke NJemačke sa Velikom Britanijom i Francuskom.

1943. – Saveznici poslije jednomjesečne bitke u Drugom svjetskom ratu zauzeli Napulj.

1946. – Međunarodni vojni sud u Nirnbergu, poslije desetomjesečnog proseca, osudio na smrt vješanjem 12 njemačkih nacističkih vođa zbog ratnih zločina u Drugom svjetskom ratu, trojicu na doživotnu robiju, a četvoricu na zatvorske kazne od 10 do 20 godina.

1949. – U Pekingu proglašena Narodna Republika Kina pod vođstvom Mao Ce Tunga.

1960. – Proglašena nezavisnost najmnogoljudnije afričke zemlje – Nigerije, koja je od kraja 19. vijeka bila britanska kolonija.

1965. – Indonezijska armija pod vođstvom generala Suharta, štićenika SAD, koji je ubrzo prigrabio svu vlast, skršila pokušaj državnog udara, poslije čega je uslijedio nemilosrdan obračun sa Komunističkom partijom Indonezije, optuženom za pokušaj udara, čijih je oko 700.000 članova i pristalica likvidirano.

1979. – Zona Panamskog kanala poslije 70 godina pod kontrolom SAD formalno predata na upravu Panami.

1982. – Vođa desničarske Hrišćansko-demokratske unije Helmut Kol postao šesti kancelar Zapadne NJemačke, naslijedivši socijaldemokratu Helmuta Šmita.

1988. – Mihail Sergejevič Gorbačov postao predsjednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR umjesto Andreja Andrejeviča Gromika, penzionisanog dan ranije.

1988. – Umro srpski glumac Pavle Vuisić, “vulkan glume, života i snage” – kako ga je opisao Orson Vels. Već u prvom filmu “Čudotvorni mač” Vojislava Nanovića 1950. nametnuo se neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obilježila više od sto filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne serije “Šešir gospodina Vujića”. Filmovi: “Ko to tamo peva”, “Sjećaš li se Doli Bel?”, “Maratonci trče počasni krug”, “Hajka”, “Kampo Mamula”, “Dim”, “Mačak pod šlemom”, “Parče plavog neba”, “Žeđ”, “Horoskop”, “Inspektor”, “Sam”, “Pogon B”, “Kad čuješ zvona”, “Događaj”, “Konjuh planinom”.

1989. – Danska kao prva zemlja dozvolila brak homoseksualaca.

1995. – Velika Britanija napustila imperijalne mjere za dužinu i težinu uspostavljene 1812. Kilometar, metar, centimetar, litar, kilogram i gram su zamijenili milju, jard, fit, inč, galon, pintu, libru, funtu i uncu.