S obzirom na to da je Morača glavna pritoka Skadarskog jezera, sve ove supstance završavaju u jezeru, pogoršavajući njegov status i vodeći ka eutrofikaciji (prekomjernom razmnožavanju algi i smanjenju kiseonika), kazali su za “Dan” iz Zavoda za seizmologiju i hidrometeorologiju.

“Najveći izvor zagađenja predstavlja gradski kolektor, dok se uz to javljaju i manji dotoci i povremene havarije koje dodatno doprinose narušavanju kvaliteta vode. Ključno rješenje je izgradnja i puštanje u rad novog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Podgorici, sa visokim (trećim) stepenom pročišćavanja. Takođe, potrebno je i povezivanje kanalizacionih sistema naselja u slivu sa kolektorom, kontrola nelegalnih ispusta i monitoring poljoprivrednih zagađivača. Primjena “zelene infrastrukture” – prirodnih barijera i zona fitoremedijacije, takođe može doprinijeti smanjenju opterećenja jezera štetnim materijama”, kazali su u odgovorima “Danu” iz Zavoda za seizmologiju i hidrometeorologiju.

Odgovorajaći na pitanje o eventualnoj ugroženosti živog svijeta u ovim vodama, iz Zavoda kažu da rijeka Morača predstavlja prirodno stanište brojnih vrsta riba, vodozemaca i beskičmenjaka, dok je Skadarsko jezero jedno od najvažnijih ekoloških područja u regionu, bogato autohtonim ribljim vrstama, uključujući endemske vrste poput krapa i jegulje.

“Međutim, zagađenje koje zahvata tok Morače i ulivne zone Skadarskog jezera ozbiljno narušava ekološku ravnotežu i ugrožava opstanak živog svijeta u ovim vodama. Iako se riba iz ovih područja u većini slučajeva i dalje smatra bezbjednom za ljudsku ishranu, povećani rizici po zdravlje mogu se javiti kod konzumacije ribe ulovljene u djelovima Morače gdje je zagađenje jasno izraženo. U takvim uslovima, u ribljem mesu može doći do bioakumulacije teških metala (kao što su živa, kadmijum i olovo), kao i prisustva patogenih mikroorganizama koji potiču iz neprečišćenih otpadnih voda. Ovi kontaminanti se mogu zadržavati i taložiti u tkivima ribe, predstavljajući potencijalni rizik za ljudsko zdravlje. Zbog toga je neophodno uvesti detaljniji i učestaliji monitoring kvaliteta ribljeg mesa, uz paralelno praćenje hemijskog i mikrobiološkog sastava vode, kako bi se obezbijedila sigurnost potrošača i očuvala biološka vrijednost ovih vodnih ekosistema”, poručuju u Zavodu.

Dodaju da se kvalitet vode u rijeci Morači i Skadarskom jezeru redovno prati i analizira u okviru nacionalnog programa monitoringa površinskih voda.

“ZHMS provodi godišnje mjerenja fizičko-hemijskih, bioloških elemenata (fitoplankton, fitobentos, makrofiti, makrozoobentos – rijeke), prioritetnih supstanci i specifično zagađujućih na određenim lokacijama. Na Skadarskom jezeru uzorkovanje kvaliteta vode se obavlja u četiri serije godišnje, na četiri ključne lokacije: Vučko blato – Kamenik, Podhumski kanal, jugozapadni dio – Moračnik i Pelagična zona – centar jezera. Na rijeci Morači uzorkovanje se takođe obavlja u četiri serije tokom godine, ali na sedam lokacija, od kojih se godišnje uzorkuje na tri do četiri lokacije. Te lokacije su: Ljevište, ispod Manastira, Zlatica, ispod Sportskog centra, Pernica, ispod ušća Cijevne i ispod Vukovaca. Rezultati analiza objavljuju se u godišnjem izvještaju dostupnom na zvaničnom sajtu ZHMS i dostavljaju se nadležnim institucijama. U izvještaju su sumirani statusi kvaliteta na osnovu prosječnih vrijednosti svih mjerenja za relevantne elemente kvaliteta”, kazali su iz Zavoda.