Grupa od 27 građana sa urođenim invaliditetom izrazila je zabrinutost zbog Nacrta zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, koji je usvoila Vlada Crne Gore na sjednici održanoj 24.jula. U reagovanju poručuju da su ponovna vještačenja protivna njihovom dostojanstvu i Konvenciji UN-a.

U saopštenju koje potpisuje izvršna direktorica Nevladine organizacije „Bijeli štap“ Nikšić Slavica Samardžić, traže da ih zakon izuzme od obaveze ponovnog vještačenja.

Njihovo reagovanje prenosimo u cjelosti:

Svi smo rođeni sa invaliditetom. Tokom života smo se suočavali sa brojnim izazovima i preprekama od obrazovanja, preko zapošljavanja, do pristupa zdravstvenoj zaštiti, javnom prevozu i drugim osnovnim uslugama. U gotovo svim segmentima društva nailazimo na barijere koje nas ograničavaju i isključuju. Uprkos svemu tome, uprkos trajnosti naših stanja i brojnim medicinskim i stručnim procjenama koje smo već prošli, sada se pred nas ponovo stavlja obaveza da do 01.07.2029. godine podnesemo zahtjev za novo vještačenje.

Ukoliko to ne učinimo u predviđenom roku, izgubit ćemo status osobe sa invaliditetom, procenat invaliditeta i sva prava koja iz tog statusa proizilaze – bez obzira na to što se naša medicinska slika nije promijenila, jer je od rođenja trajna i potvrđena. Kao osobe sa urođenim invaliditetom, želimo jasno istaći da je za nas potpuno nedopustivo da budemo izloženi ponovnom vještačenju. Naš invaliditet je trajno utvrđen i potvrđen od samog rođenja. Ponovno vještačenje nam donosi nepotreban stres, narušava naše dostojanstvo i predstavlja dodatno opterećenje, koje ne možemo i ne smijemo trpjeti. Zato tražimo da se u zakonu jasno izuzmu osobe sa urođenim invaliditetom od obaveze ponovnog vještačenja.

To nije samo pitanje pravde i poštovanja, već i osnovno ljudsko pravo da živimo dostojanstveno, bez dodatnih i suvišnih prepreka. Nacrt zakona ne pravi razliku između osoba koje su invaliditet stekle u toku života i nas koji smo sa njim rođeni. Za osobe sa urođenim, trajnim invaliditetom, ponovno vještačenje je administrativno nepotrebno, suštinski besmisleno i psihološki veoma teško. Ono dodatno produbljuje osjećaj nepovjerenja, birokratske nesigurnosti i lične degradacije. Takođe, postoji ozbiljna bojazan da mnogi – zbog lošeg zdravstvenog stanja, nedovoljne informisanosti ili drugih sistemskih prepreka neće moći da podnesu zahtjev u predviđenom roku.

Time bi, ne svojom krivicom, izgubili doživotno stečena prava i zaštitu koja im pripada. Ovakav pristup ne samo da je pravno i etički problematičan, već je i u suprotnosti sa Konvencijom Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom, koju je Crna Gora ratifikovala, kao i sa temeljnim evropskim vrijednostima i standardima ljudskih prava, ka kojima kao država težimo. Pozivamo donosioce odluka da ozbiljno razmotre naše stavove i prilagode zakon na način koji neće ugroziti prava i dostojanstvo onih koji s invaliditetom žive cijeli život. Naša prava nisu privilegija – ona su temelj našeg dostojanstva i jednakosti.

Zato tražimo od države Crne Gore da jasno prepozna i zaštiti specifičan položaj osoba sa urođenim invaliditetom, te da zakonom obezbijedi trajnost i nepovredivost naših prava – kao što to nalažu međunarodne obaveze, savremeni standardi i temeljna načela ljudskog dostojanstva. Vjerujemo da Crna Gora može i mora donijeti zakone koji unapređuju sistem, a ne dovode u pitanje sigurnost i osnovna prava onih koji su cijeli život suočeni sa brojnim preprekama, ali uprkos svemu – dostojanstveno žive i doprinose ovom društvu.

Jedno od pitanja koje se najčešće pojavljuje u javnosti u vezi sa izgradnjom budućeg sistema za prečišćavanje otpadnih voda tiče se njegove udaljenosti od naseljenih mjesta i stambenih objekata.

“Izgradnja novog sistema za prečišćavanje otpadnih voda (SPOV), kao državnog objekta od opšteg interesa, planirana je na namjenskoj urbanističkoj parceli površine 13 hektara, unutar industrijske zone Kombinata aluminijuma Podgorica (KAP). Lokacija se nalazi između kompleksa KAP-a i lokalne saobraćajnice koja spaja naselja Dajbabe i Botun, na katastarskim parcelama u vlasništvu Glavnog grada. Podsjećamo da je riječ o državnom objektu od opšteg interesa, čija je izgradnja planirana na namjenskoj urbanističkoj parceli površine 13 hektara, unutar industrijske zone Kombinata aluminijuma Podgorica. Dakle, namjena lokacije, prema važećem detaljnom urbanističkom planu, je industrija. Parcela se nalazi između kompleksa KAP-a i lokalne saobraćajnice koja spaja naselja Dajbabe i Botun, na katastarskom zemljištu u vlasništvu Glavnog grada”,  saopštili su iz Vodovoda.Oni objavljuju i udaljenost najbližih, pojedinačnih objekata unutar i van industrijske zone.

“Udaljenost objekata od budućeg SPOV-a unutar industrijske zone – 141 metar – urušena kuća, 241 metar – kuća u izgradnji, bez namjene za stanovanje, 338 metara – kuća nije uknjižena, 369 metara – kuća nije uknjižena, 439 metara – kuća uknjižena, bez tereta i ograničenja, 499 metara – kuća uknjižena, bez tereta i ograničenja. Van industrijske zone na 696 metara – kuća nije uknjižena, 729 metara – kuća uknjižena, sa teretom uzurpacije zemljišta, 847 metara – kuća uknjižena, sa teretom objekat bez dozvole i na 1.384 metra – jezgro naselja Botun “,  navode iz Vodovoda.

Iz ovog gradskog preduzeća ističu da dokumentacijom koja je sastavni dio obavezujućih procedura koje prethode izgradnji sistema, posebno su sagledani mogući uticaji izgradnje i funkcionisanja na stambene objekte i na sve segmente životne sredine.”Shodno navedenom, definisane su i mjere prevencije i ublažavanje mogućih uticaja, koji neće prelaziti zakonom definisane referentne vrijednosti. Dokumentacija je obuhvatila mjere koje su prepoznate relevantnom nacionalnom legislativom, kao i dodatne mjere koje su u praksi, kada je ovakva vrsta postrojenja u pitanju, potvrđene kao uspješne”,  ističu iz Vodovoda.

Gradski prevoz Glavnog grada obavijestio je građane da će besplatan prevoz moći koristiti i učenici koji imaju prebivalište u Podgorici, a pohađaju školu u drugoj opštini, kao i učenici koji imaju prebivališta u drugoj opštini, a pohađaju školu na teritoriji glavnog grada.

“Zbog velikog interesovanja, obavještavamo građane da pravo na besplatan gradski prevoz mogu ostvariti učenici koji ispunjavaju jedan od sljedećih uslova: Učenik koji ima prebivalište na teritoriji Glavnog grada, a pohađa školu u drugoj opštini; Učenik koji ima prebivalište u drugoj opštini, a pohađa školu na teritoriji Glavnog grada“, saopšteno je iz Gradskog prevoza.

Zahtjevi za izdavanje kartica podnose se od 15. avgusta.

Zahtjevi se podnose od 15. avgusta na šalteru sale u zgradi Skupštine Glavnog grada (ulaz sa Trga nezavisnosti), radnim danima i subotom od 8.00 do 15.00.

Podsjećamo, pored učenika osnovnih i srednjih škola, Glavni grad je besplatan prevoz obezbjedio i za ranjive kategorije stanovništva-penzionere, lica starija od 67 godina, lica sa invaliditetom i lica u stanju socijalne potrebe.