Priroda i društvo

Danas se obelježava Dan sjećanja na srpske žrtve u Drugom svjetskom ratu

Na današnji dan, 21. oktobra 1941. godine, u Kragujevcu i okolini dogodilo se masovno streljanje, jedan od najtragičnijih događaja u okupiranoj Srbiji u Drugom svjetskom ratu.

Njemačka kaznena ekspedicija izvršila je tada masakr, u znak odmazde, nad više hiljada srpskih civila.

U savremenoj Srbiji dan masakra u Kragujevcu 21. oktobar, obelježava se kao Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu.

Srpska pravoslavna crkva kanonizovala je stradalnike i oni su proglašeni za novomučenike.

Povod za streljanje bili su njemački gubici u borbi sa jedinicama pokreta otpora 16. oktobra na putu Kragujevac – Gornji Milanovac, na pola puta između sela Bara i Ljuljaka.

Njemačke trupe su na tom putu dočekane tada u zasedi. Bila je to zajednička zaseda pripadnika NOVJ (partizani) i JVuO (četnici).

Poginulo je 10 nemačkih vojnika, a 26 je ranjeno.

U odluci o streljanju u Kragujevcu i okolini, njemački okupator je primjenio drakonsku odredbu iz naredbe generala Franca Bemea od 10. oktobra, kojom se propisuje streljanje 100 Srba za jednog ubijenog Njemca i 50 za ranjenog.

Akcija odmazde izvedena je 19. oktobra u okolnim selima Maršić, Ilićevo, Grošnica a 21. oktobra u gradu Kragujevcu, delimično i 20. oktobra.

Između ostalih, Njemci su tada uhapsili i odveli na streljanje i đake viših razreda gimnazije, od petog do osmog razreda. U skladu sa naredbom generala Bemea odlučeno je da se s ciljem odmazde strelja 2.300 lica. Naređenje je izdao major Oto Deš, zapovednik 749. puka, čije je središte bilo u Kraljevu.

Naređenje je odatle upućeno majoru Paulu Kenigu u Kragujevac.

Krajskomandant Oto fon Bišofshauzen sugerisao je da su okolna sela, kako se izrazio, ”leglo komunista i bandita”, dok je sam grad Kragujevac bio uglavnom mirna sredina. Otuda su se hapšenja i streljanja dogodila u okolnim selima.

Nije zapravo tačno poznato koliko je ljudi tada uhapšeno, a prema procjenama privedeno je između pet i šest hiljada građana, bez ikakve selekcije.

Uglavnom su hapšeni muškarci starosti između 16 i 60 godina.

Uhapšeni su smješteni u topovske šupe ranijeg artiljerijskog puka “Tanasko Rajić”.

Izvršioci streljanja bili su pripadnici Vermahta, i to Prvog bataljona 724. pešadijskog puka, kao i pripadnici Trećeg bataljona 749. pešadijskog puka.

Prema do sada poznatim podacima, ubijeno je 2.796 osoba, od toga 412 u okolnim selima, ostali u Kragujevcu.

Svake godine u Spomen parku u Šumaricama održava se “Veliki školski čas”, manifestacija kojom se podseća na masakr koji se dogodio u tom gradu oktobra 1941. jedan od najtragičnijih događaja na tlu okupirane Srbije u Drugom svetskom ratu.

Odluka o izgradnji Spomen parka doneta je 1953. godine kao vid sećanja na stradalnike. Te godine prvi put je priređena organizovana komemoracija. Spomen park je potom decenijama dograđivan.

Memorijalni kompleks na kojem se nalazi 30 masovnih grobnica obuhvata prostor površine 352 hektara.

Od 1971. postoji manifestacija “Veliki školski čas”, a od 2012. godine 21. oktobar, dan masakra u Kragujevcu, u Srbiji se obeležava kao Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu.

Sledeće

Meridian kompanija nastavlja da unapređuje školstvo u Crnoj Gori: Ovog puta pomoć je pružena OŠ “Sutjeska” u Podgorici

Ne propustite

Žene neće moći u penziju sa 64 godine

Reklama

Klikni da ostaviš komentar

Priroda i društvo

Crna Gora bez planova za gradnju novih zatvora

U najvažnijim planskim dokumentima države, poput Prostornog plana Crne Gore do 2040. i prostorno-urbanističkih planova opština, ne prepoznaje se potreba za izgradnjom novih zatvora. Umjesto toga, prioriteti su usmjereni na urbanistički razvoj, zaštitu prostora i unapređenje infrastrukture, dok se sistem izvršenja krivičnih sankcija rješava kroz reforme i alternativne kazne.

Jedini projekat koji se u posljednjih nekoliko godina pominjao kao investicija od značaja jeste zatvor u Mojkovcu, kapaciteta oko 250 mjesta. Taj objekat trebalo je da rastereti postojeće kapacitete i da posluži kao regionalni zatvor za sjever, ali njegova realizacija kasni, a država nije najavila gradnju novih sličnih objekata u drugim krajevima.

Nadležne institucije sve češće ističu da je cilj smanjenje broja zatvorenika kroz veću primjenu alternativnih sankcija, poput rada u javnom interesu ili kućnog pritvora, kao i poboljšanje uslova u već postojećim zatvorskim ustanovama. Na taj način, problem prenatrpanosti pokušava se rješavati upravljačkim mjerama, a ne širenjem kapaciteta.

Ni Prostorni plan Crne Gore do 2040, niti PUP-ovi opština, ne sadrže smjernice za gradnju zatvora. Fokus je na stambenom razvoju, turističkim zonama, saobraćajnoj infrastrukturi i očuvanju prirodnih resursa. Organizacije civilnog društva koje su pratile izradu planskih dokumenata takođe ukazuju da se prenamjena zemljišta i razvojna politika vode prema ekonomskim i ekološkim prioritetima, dok zatvori ne figuriraju kao tema od značaja.

Izgradnja zatvora zahtijeva velike zemljišne površine i prateću infrastrukturu, što u Crnoj Gori, zemlji sa ograničenim prostorom i velikim pritiskom turizma i stanogradnje, nije lako obezbijediti. Zato vlasti očigledno procjenjuju da postojeći kapaciteti, uz reforme i alternative, mogu biti dovoljni da sistem funkcioniše.

Postojeći projekti tretiraju se kao pojedinačni slučajevi, a strategija se oslanja na alternativne sankcije i poboljšanje postojećih kapaciteta. Prema važećim planskim dokumentima, država jednostavno ne vidi potrebu za novim zatvorima dok su se alternative kao što su kućni pritvori i ograničavanje kretanja pokazali kao neadekvatni, što je u praksi proizvelo više primjera kada su članovi organizovanih kriminalnih grupa prekršili kaznu kućnog pritvora i ograničavanje kretanja.

Priroda i društvo

Univerzitet Crne Gore raspisao konkurse za upis na master i specijalističke studije

Konkursi za upis na master i specijalističke studije Univerziteta Crne Gore, za studijsku 2025/26. godinu, biće raspisani danas 22. septembra i objavljeni na sajtu Univerziteta Crne Gore i u dnevnim novinama koje izlaze u Crnoj Gori.

Za upis na master studije Univerziteta Crne Gore u studijskoj 2025/26. godini predviđeno je 2.010 mjesta, na specijalističkim 1.225.

Prijave na oba konkursa se podnose 23. septembra 2025. godine studentskoj službi organizacione jedinice, u okviru radnog vremena te službe.

Za upis na master programe obavezan je prijemni ispit, koji će se održati 24. i 25. septembra 2025. godine. Način polaganja, struktura i sadržina ispita, kao i raspored, biće objavljeni na oglasnim tablama i internet stranicama organizacionih jedinica. Master studije se finansiraju iz Budžeta Crne Gore i besplatne su za studente, osim dva programa na engleskom jeziku koji su samofinansirajući – program Zaštita i upravljanje morskom sredinom i program Informaciona bezbjednost.

Uslovi, kriterijumi i postupak upisa na master i specijalističke studije biće detaljno precizirani u konkursima, u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, Statutom Univerziteta Crne Gore, Pravilnikom o upisu u prvu godinu master studija i Pravilima studiranja na postdiplomskim studijama, dostupnim na internet stranici Univerziteta Crne Gore.

Upis kandidata obaviće se zaključno sa 26. septembrom 2025. godine.

Priroda i društvo

Rekordna ljetnja sezona 2025: Istorijske isporučene količine vode u Regionalnom vodovodu Crnogorsko primorje

Regionalni vodovod Crnogorsko primorje ostvario je istorijske količine isporučene vode tokom ljetnjih mjeseci 2025. godine. Ovi impresivni rezultati jasno potvrđuju izvanrednu pripremljenost, profesionalizam i efikasnu organizaciju kako Odbora direktora, tako i menadžmenta preduzeća.

Isporuka vode u junu, julu i avgustu 2025. nadmašila je sve prethodne godine, kao i ugovorene količine, što predstavlja rekord u istoriji Regionalnog vodovoda. Ukupno za ove tri mjeseca ostvareno je više 132% u odnosu na 2024., 148% u odnosu na 2023. i 163% u odnosu na ugovorene količine.

Ako uzmemo u obzir podatke iz prethodnih godina, vidimo da je u toku ova tri mjeseca 2025. isporučeno 5.935.172 metra kubna vode, što je skoro 2 miliona više u odnosu na isti period 2023. godine, čime je postignuta rekordna sezona za Regionalni vodovod.Ovi izvanredni rezultati su direktna posljedica pažljive pripreme, strateškog vođenja Odbora direktora i predanog rada menadžmenta, koji su omogućili da sistem vodosnabdijevanja funkcioniše besprekorno čak i u najzahtjevnijem ljetnjem periodu.

Trend visokih isporuka nastavljen je i u septembru, sa ostvarenom isporukom od 97% u odnosu na 2024., 64% u odnosu na 2023. i 96% u odnosu na ugovorene količine.

Ukupno za period juni–septembar 2025., ostvareno je 137% u odnosu na 2024., 150% u odnosu na 2023. i 166% u odnosu na ugovorene količine.

Ovi rezultati potvrđuju da je Regionalni vodovod Crnogorsko primorje neprekidno unapređuje svoje kapacitete, obezbjeđujući stabilno i sigurno vodosnabdijevanje, čak i tokom zahtjevnih ljetnjih mjeseci, čime ljeto 2025. postaje najuspješnija sezona u istoriji preduzeća.