Priroda i društvo

Zagađen vazduh najveći ekološki rizik po zdravlje

U Crnoj Gori, nešto više nego u zemljama regiona Evrope, kvalitet vazduha mjereno koncentracijom PM2.5 čestica je lošiji u ruralnim nego u urbanim zonama.

Izvor: internet

Zagađen vazduh, u zatvorenom i otvorenom prostoru, predstavlja najveći ekološki rizik po javno zdravlje i odgovoran je za sedam miliona prijevremenih smrtnih slučajeva u svijetu na godišnjem nivou, saopštila je šefica Kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) u Crnoj Gori Mina Brajović.

Kako je navela, prema procjenama SZO Globalne observatorije za zdravlje za period 2010, 2015 i 2019.godine, kvalitet vazduha u Crnoj Gori – mjeren koncentracijom praškastih materija (PM2.5)- je unaprijeđjen (19.3 µg/m3).

“Ali isto tako, činjenica je da je vazduh u Crnoj Gori lošijeg kvaliteta u odnosu na prosjek u regionu Evrope (14.88 µg/m3).Posebno zabrinjava što su koncentracije praškastih, suspendovanih čestica (PM2.5) u Crnoj Gori u prosjeku na godišnjem nivou gotovo četiri puta veće od onoga što su SZO preporučene vrijednosti (5 mg/m3)”, kazala je Brajović u autorskom tekstu.

Prema njenim riječima, u Crnoj Gori, nešto više nego u zemljama regiona Evrope, kvalitet vazduha mjereno koncentracijom PM2.5 čestica je lošiji u ruralnim nego u urbanim zonama.

Brajović je podsjetila da smo već duži niz godina svjedoci identične situacije i da se u gotovo isto vrijeme, u zimskim mjesecima “gušimo” u lošem vazduhu.

“Zagađenost vazduha je ozbiljan izazov za veliki broj zemalja zapadnog Balkana. Primjera radi, prosječne godišnje koncentracije u susjednim zemljama su : Albanija (16,28); BiH (26,19), Bugarska (17,29), Sjeverna Makedonija (25,17), Srbija (21,19)”, rekla je Brajović.

Ona je kazala da niko nije imun na zagađen vazduh, ali je i činjenica da postoje značajne geografske razlike u pogledu veće izloženosti zagađjenom vazduhu.

“Osim toga, procijenjeno opterećenje bolestima koje se povezuje sa zagađenim vazduhom zavisi od zdravlja nacije i demografije”, navela je Brajović.

Ona smatra da je važno imati na umu da dugotrajna izloženost zagađenom vazduhu , posebno praškastim česticama (PM česticama) je povezana sa povećanim umiranjem i učestalim obolijevanjem, posebno kada je riječ o kardiovaskularnim i respiratornim oboljenjima.

“Iako se tokom godine evidentiraju tzv “peak -ovi” u pogledu zagađjenosti vazduha, najveću prijetnju po naše zdravlje predstavlja dugotrajna izloženost tokom trajanja godine”, upozorila je Brajović.

Ona je podsjetila da je krajem 2015.godine SZO podržla sprovođenje Studije o procjeni uticaja zagađenosti vazduha na zdravlje u Nikšiću, Podgorici I Pljevljima.

Tada je, navodi Brajović, utvrđeno da se preko 250 prijevremenih smrtnih ishoda godišnje, vezuje za izloženost česticama koja je veća od onih koje se preporučuju Smjernicama SZO o kvalitetu vazduha.

“Prema našim najnovijim procjenama koje je SZO objavila 2022.godine, 703 smrtna ishoda prije navršene 70-te godine života (prijevremeni mortalitet) su posljedica zagađenog vazduha u Crnoj Gori, od cega se u 51 odsto smrtnih slucajeva radi o ishemijskom (koronarnom) oboljenju srca”, kazala je Brajović.

Prema njenim riječima, drugi po redu uzrok umiranja jesu moždani udari čija je stopa u poređenju sa prosjekom u regionu Evrope veća za gotovo 4,5 puta.

“Ovo su zaista zabrinjavajući podaci”, upozorila je šefica SZO kancelarije u Crnoj Gori.

Ona je navela das u uzroci problema zagađenog vazduha u Crnoj Gori, kao i u ostatku regiona zapadnog Balkana brojni.

“Potrebno je da ulaganje u čist vazduh i zdrava pluća bude prioritet na agendi nacionalnih i lokalnih vlasti. To je investicija u budućnost koja donosi viseštruke benefite: ulažući u kvalitetan vazduh čuvamo živote i zdravlje, i doprinosimo održivom, inkluzivnom i zelenom razvoju društva u kojem niko neće biti zaboravljen”, poručila je Brajović.

Sledeće

Protest zaposlenih u Hitnoj u podne

Ne propustite

Mrtve životinje i smeće ugrožavaju izvorište Bolje sestre

Reklama

Klikni da ostaviš komentar

Priroda i društvo

Zeta prednjači po broju domaćinstava sa tri do pet članova

U Crnoj Gori ima 215.227 domaćinstava, a najviše domaćinstava, njih 99.622 ili 46,29 odsto, ima tri do pet članova, saopšteno je iz Monstata.

“Na nivou Crne Gore, kao i u svim crnogorskim opštinama, većina domaćinstava broji od tri do pet članova, osim u Šavniku gdje prednjače jednočlana domaćinstva. Učešće domaćinstava sa tri do pet članova je najmanje u opštini Šavnik i iznosi 32,09 odsto, a najveće je u opštini Zeta 54,05 odsto”, navode u saopštenju.

Posmatrajući strukturu domaćinstava po broju članova po opštinama, najveći udio samačkih domaćinstava u ukupnom broju domaćinstava je zabilježen u Šavniku i iznosi 33,33 odsto, a najmanji u Tuzima 11,60 odsto.

“U Crnoj Gori najviše ima domaćinstava koja se sastoje od jedne porodice i to 69,18 odsto”, navode iz Monstata.

Svega 4,8 odsto domaćinstava sastavljeno je od dvije ili više porodica, dok 26,01 odsto domaćinstava čine neporodična domaćinstva.

“Važno je napomenuti da od 55.980 neporodičnih domaćinstava, 89,54 odsto su samačka tj. jednočlana domaćinstava, a ostala su višečlana neporodična domaćinstva. Od ukupnog broja domaćinstava u Šavniku, jednoporodičnih domaćinstava je 53,55 odsto, dok je u Zeti taj procenat 72,76 odsto. Najmanje domaćinstava sa dvije i više porodice zabilježeno je u Budvi i to 2,04 odsto, a najviše 13,90 odsto u Tuzima”, stoji u saopštenju Monstata.

Priroda i društvo

Univerzitet Crne Gore pokreće program “Stipendije najboljima – posao kod najboljih”

Na Univerzitetu Crne Gore danas je potpisano sedam memoranduma o saradnji sa istaknutim privrednim subjektima Crne Gore koji će stipendirati i podržati najbolje studente, u okviru univerzitetske inicijative” Stipendije najboljima. Posao kod najboljih”.

Studentima će, u skladu sa potpisanim dokumentima, biti dodijeljene stipendije u iznosu od 300 eura mjesečno, tokom deset mjeseci godišnje, uz dodatnu mogućnost stručne prakse ili profesionalnog usavršavanja u okviru kompanija potpisnica. Time se studentima omogućava ne samo finansijska podrška, već i neposredno povezivanje sa realnim poslovnim okruženjem.

Rektor Univerziteta Crne Gore, prof. dr Vladimir Božović, potpisao je sedam memoranduma o saradnji sa čelnicima privrednih subjekata, među kojima su Vladimir Ivanović (Crnogorski elektrodistributivni sistem CEDIS), Ivan Bulatović (Elektroprivreda Crne Gore), Nemanja Laković (Rudnik uglja Pljevlja), Marina Bošković (Željeznička infrastruktura Crne Gore), Krsto Radović (Regionalni vodovod Crnogorsko primorje), Milutin Marojević (EPCG Solar gradnja) i Milan Ljiljanić (Monteput).

Rektor Božović kazao je da inicijativa “Stipendije najboljima. Posao kod najboljih” predstavlja konkretan izraz zajedničke odgovornosti Univerziteta i privrednog sektora u prepoznavanju i podršci studentske izvrsnosti.

„Zahvaljujem partnerima koji su među prvima prepoznali značaj ove inicijative i time pokazali odgovornost prema mladima i znanju. Vjerujem da će njihov primjer podstaći i druge. Najbolji studenti zaslužuju i najbolje prilike – ne samo kroz finansijsku podršku, već i kroz uvid u realno poslovno okruženje, koje ih priprema za izazove savremenog društva. Uvjeren sam da je ovo tek početak šire i dublje saradnje sa privrednim sektorom, koji u ovoj inicijativi može prepoznati dugoročnu korist za cijelo društvo“, kazao je rektor Božović.

On je naglasio da je potpisivanje memoranduma čin kojim se prepoznaje talenat i rad studenata, pruža finansijska podrška i otvaraju vrata ka zaposlenju kod najboljih.

“Ovo je revolucionarna stvar kada je u pitanju obrazovanje u Crnoj Gori i kada je u pitanju odnos prema mladima. Smatramo da će na ovaj način jedan broj naših najtalentovanijih studenata i djece dobiti dodatni podsticaj da ostanu ovdje i grade karijeru i ovu zemlju. Ovo i jeste poziv da zajedno, punim entuzijazmom, gradimo ovu zemlju na najbolji način. Siguran sam da će tako i biti”, poruka je Božovića.

Na svečanom potpisivanju, prisustvovali su i predsjednik Upravnog odbora UCG prof. dr Milivoje Radović, prorektorica za internacionalizaciju UCG prof. dr Sanja Peković, dekan Mašinskog fakulteta UCG prof. dr Radoje Vujadinović, direktor sektora za pravne, kadrovske, opšte poslove i poslove staranja o imovini u Rektoratu UCG Vladimir Miličković, predsjednik Odbora direktora Monteputa Aleksandar Dožić i predsjednik Odbora direktora ŽICG Aleksandar Dakić.

Cilj ove inicijative je i jačanje međusobnih veza između visokoobrazovnog i privrednog sektora, kroz zajedničku afirmaciju znanja, rada i izvrsnosti. Univerzitet će biti zadužen za pravovremeno informisanje studenata o dostupnim stipendijama, sprovođenje selekcije na osnovu akademskih i drugih relevantnih kriterijuma, kao i za pružanje akademske podrške izabranim studentima. Kompanije će, sa svoje strane, obezbijediti redovnu isplatu stipendija, organizaciju stručnih angažovanja i mentorsku podršku studentima tokom trajanja programa.

Priroda i društvo

Hljeb skuplji pet centi

Od juče hljeb skuplji pet centi i košta 85 centi. U Udruženju pekara kažu da je poskupljenje neizbježno jer su drastično porasli troškovi proizvodnje. Anketirani građani negoduju. Novčanici su im, ističu, sve tanji.

Osnovna bijeli vekna hljeba od 700 grama umjesto dosadašnjih 80 koštaće 85 centi. Građane Podgorice pitali smo da li je ovo još jedan udar na kućni budžet.

“Neka košta koliko košta”.

“Da, sigurno da hoće, uvijek po džepu”.

“Ovdje je baš previše sve skupo, i hrana, i gorivo, i baš sve”.

“Ja ih razumijem, mislim, moraju da podignu”.

“To stvarno ne vodi ničemu, jer mi više nećemo imati para za hljeb”, mišljenja su anketiranih građana.

Uz podsjećanje da se cijene hljeba od 2021. slobodno formiraju na tržištu, iz Udruženja pekara su nam saopštili da je osnovni razlog uvećanja poskupljenje svih inputa i sirovina – pšenice, ulja, šećera, ambalaže, aditiva i goriva u minulom periodu za preko 20 procenata. Osim toga, kako kaže Hasan Ramović, predstavnik Udruženja, tu je i cijena radne snage.

“Drugi veoma bitan razlog jeste da je cijena radne snage skočila, da je nekad bila minimalna 450, a da je sad 600. Ako tome dodamo nedostatak radne snage, ne možemo organizovano se baviti proizvodnjom itd”, navodi on.

Ramović ističe da su u Udruženju ostvarili korektnu saradnju sa maloprodajnim trgovačkim lancima.

“Kad je u pitanju zarada na prodaju hljeba, to je marža od koje se ne mogu izdržavati maloprodajni lanci”, navodi on.

Ramović smatra da se radi o simbolično, ne poskupljenju, već usklađivanju sa cijenom koštanja.

Od 85 centi pekarima ostaje 69 centi, iznos kojim se jedva pokrivaju troškovi proizvodnje.

“Vjerovali ili ne, na tu cijenu ne postoji nikakva zarada, ne postoji nikakav profit”, dodaje Ramović.

Iz Udruženja pekara su nam kazali da je za očekivati da se i razne prerađevine od hljeba poskupe za nekih desetak procenata.

Izvor: RTCG