Predsjednik Odbora direktora Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje Zoran Lakušić kazao je da je tokom ove ljetnje sezone Regionalni vodovod postigao istorijske uspjehe.

“U najtežoj hidrološkoj godini u posljednjih nekoliko decenija, kada je cijeli region bilježio nestašice i restrikcije, crnogorsko primorje je imalo stabilno i sigurno vodosnabdijevanje, bez ijednog ograničenja u isporuci”, saopštio je Lakušić.

Kaže da su dokaz za to su konkretni rezultati.

“U junu je isporučeno čak 177 odsto više od ugovorenih količina, što je 105 procenata više nego u istom periodu 2024. i 141 procenat više nego 2023. godine. Tokom avgusta isporučivano je u prosjeku 950 litara u sekundi, što je oko 60 odsto iznad ugovorom predviđenih obaveza, a rekord je zabilježen upravo ove sezone kada je isporučivano 1.036 litara u sekundi, dok je prošle godine isporučeno u isto vrijeme 784 litra u sekundi”, saopštio je Lakušić.

Ovi rezultati posebno dobijaju na značaju ako imamo u vidu da je, kako kaže, usljed višedecenijske nelegalne eksploatacije šljunka u koritu Morače od strane tzv. šljunkarske mafije, na izvorištu prije samo nekoliko godina na prelivnom pragu proticalo svega 265 litara u sekundi.

“Odlučnom akcijom države, koja je zaustavila nelegalnu eksploataciju šljunka, te izgradnjom dvije brane u drugoj zoni sanitarne zaštite izvorišta Bolje sestre, koje je realizovalo preduzeće Zaštita prostora Crne Gore, izdašnost izvorišta je znatno povećana i vraćena na nivo koji omogućava sigurno snabdijevanje cijelog crnogorskog primorja”, naveo je Lkaušić.

Međutim, dodaje da ovakav podvig ne bi bio moguć bez posebnog angažmana izvršnog direktora Krsta Radovića, u punoj saradnji sa Odborom direktora, Ministarstvom ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera i samom Vladom Crne Gore, kao i svih zaposlenih u Regionalnom vodovodu.

“Uložen je ogroman napor da se zaštiti javni interes i da građani i gosti dobiju dovoljne količine vode. Rezultat toga je da, na crnogorskom primorju nije bilo restrikcija, naprotiv, ostvarena je rekordna isporuka vode.
Na kraju ove teške hidrološke godine može se konstatovati da je Regionalni vodovod, odgovornim odnosom menadžmenta i Odbora direktora, ispunio ono što je od njega očekivao osnivač, Vlada Crne Gore”, istakao je on.

Kaže da rezultati ostvareni u 2025. godini predstavljaju ne samo rekordan domet već i istorijski uspjeh, potvrđujući da je ovo preduzeće stub stabilnosti u sistemu vodosnabdijevanja i razvojni oslonac turizma, kao ključne privredne grane Crne Gore.

“Regionalni vodovod je time postao primjer kako se znanjem, vizijom, hrabrošću i saradnjom mogu nadvladati i najveći izazovi, a ujedno i garant da će crnogorsko primorje i u godinama koje dolaze imati sigurno vodosnabdijevanje kao temelj održivog razvoja turizma i ukupne privrede”, zaključio je Lakušić.

Crna Gora se nalazi pred ozbiljnim rizicima gubitka grantova Evropske unije, povoljnih kredita i potencijalnih odšteta izvođačima radova, jer izgradnja Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Botunu još uvijek nije počela.

Iako je projekat definisan, izvođači izabrani, a sredstva od oko 50 miliona eura obezbijeđena, radovi su blokirani zbog protivljenja mještana sela Botun, na granici između opština Podgorice i Zete.

Upozorenja o pravnim i finansijskim posljedicama stigla su još u februaru ove godine, kada je njemačka KfW banka, jedan od ključnih kreditora projekta, upozorila na mogućnost aktiviranja određenih klauzula u slučaju kašnjenja ili promjene lokacije.

Ovakva situacija prijeti da ugrozi i ekološku i finansijsku stabilnost Crne Gore, ali i njen evropski put. Naime, izgradnja ovog postrojenja je jedan od ključnih uslova za zatvaranje pregovaračkog Poglavlja 27 – zaštita životne sredine u procesu pristupanja Evropskoj uniji.

Iz Delegacije EU u Crnoj Gori upozoravaju da svaki dan kašnjenja znači više zagađenja rijeke Morače i Skadarskog jezera, u koje se i dalje direktno ispušta neprečišćena otpadna voda, čime se povećava ekološka šteta i rizici po javno zdravlje.

Postojeći podgorički kolektor izgrađen je još u drugoj polovini prošlog vijeka, kada je glavni grad imao oko 50.000 stanovnika, dok danas u Podgorici živi gotovo 200.000 ljudi. Zbog zastarjelog sistema, otpadne vode se i dalje uglavnom prerađuju u septičkim jamama, a njihovim uklanjanjem i uvođenjem modernog tretmana bila bi obezbijeđena trajna zaštita životne sredine i zdravlja građana.

Evropska unija je za ovaj projekat obezbijedila 33 miliona eura bespovratnih sredstava, čime pokriva preko 40 odsto ukupne investicije. Iz Delegacije EU naglašavaju da je riječ o najvećem ekološkom projektu koji je Unija podržala u Crnoj Gori.

Ipak, mještani iz Botuna odlučno se protive gradnji, tvrdeći da neće dozvoliti izgradnju postrojenja „po cijenu života“. Njihovu poziciju podržava vlast u Zeti, gdje je Demokratska narodna partija (DNP) kategorična da na njenoj teritoriji gradnje neće biti.

Pitanje kolektora u Botunu komplikuje i političku situaciju u državi. Gradonačelnik Podgorice Saša Mujović, iz Pokreta Evropa sad, nalazi se u koaliciji upravo sa DNP-om u glavnom gradu. Lider te partije Milan Knežević nedavno je zaprijetio da će DNP napustiti vlast u Podgorici ukoliko projekat bude forsiran protivno stavu Zete. Takav rasplet bi mogao izazvati i političku krizu ne samo u glavnom gradu, već i na državnom nivou, jer PES i DNP čine koalicione partnere i u Vladi Crne Gore.

Ako se gradnja uskoro ne pokrene, Crna Gora rizikuje da izgubi milionsku podršku Evropske unije, suoči se sa sudskim sporovima i odštetnim zahtjevima izvođača, ali i da nastavi da trpi ekološku štetu koja već sada ugrožava rijeku Moraču i Skadarsko jezero.

Buduće postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Botunu biće opremljeno najsavremenijom tehnologijom, u skladu sa evropskim standardima i najboljim praksama u ovoj oblasti, njegova izgradnja obezbijediće savremeno, sigurno i ekološki odgovorno upravljanje otpadnim vodama za preko 50 hiljada domaćinstava koliko broji Podgorica.

Predstavnici Vodovoda i kanalizacije Podgorica, rukovodstvo starog postrojenja, inženjeri nadzora i izvođači radova nedavno su boravili u Turskoj, gdje su u fabrici Astim u Istanbulu testirali dio opreme namijenjene kolektoru.

Tom prilikom ispitana su četiri mikro-disk filtera otvora od 20 mikrona i kapaciteta 1.067 m³/h po jednom filteru, koji će se koristiti u završnoj fazi procesa – nakon biološkog tretmana, a prije UV dezinfekcije i ispuštanja vode u Moraču.

“Filteri koje smo testirali predstavljaju vrhunac tehnologije u ovom segmentu. Njihova primjena obezbijediće kvalitetnu obradu otpadnih voda i zaštitu životne sredine”, istakao je Ričard Sampson, glavni inženjer nadzora kompanije Fichtner, koja sa firmom Iwa Consult prati izgradnju i projektovanje sistema.

Tokom posjete, delegacija je obišla i Atakoj postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Istanbulu, kojim upravlja kompanija Kuzu Group, izvođač radova u Podgorici. To postrojenje obrađuje čak 640.000 kubnih metara otpadnih voda dnevno, a pročišćena voda se ponovo koristi za navodnjavanje, čišćenje i druge potrebe.

Iz podgoričkog Vodovoda navode da se u Botunu primjenjuju provjerena i pouzdana rješenja koja garantuju dugoročnu održivost i očuvanje životne sredine.

“Glavni projekat je završen i odobren još u decembru 2024, a nakon dorada, krajem jula 2025. predat je i Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu. Do danas je realizovano oko 80 odsto nabavke opreme – mehanička oprema, toplotni uljni kotao i elektrofilter već su dopremljeni i uskladišteni u Podgorici”,  saopštili su iz Vodovoda.