Ako manji društveni krug može da smanji rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme.

Može li manji krug prijatelja biti tajna dugog života? Istraživanja pokazuju da se mnoge vrste, uključujući ljude i životinje, povlače iz društvenih aktivnosti kako stare. Ovaj fenomen, poznat kao ‘socijalno starenje’, mogao bi imati evolutivne prednosti. Novo istraživanje Centra za istraživanje ponašanja životinja na Univerzitetu u Ekseteru pokazalo je da smanjenje društvenih kontakata može pomoći u očuvanju zdravlja, piše Njujork post.

Naučnici su proučavali grupu odraslih ženki rezus makaki majmuna da bi istražili vezu između starenja, društvenih veza i zdravstvenih rizika. Koristili su modele društvenih mreža za merenje „društvene centralnosti“ – ukupnog broja socijalnih partnera i vremena provedenog u druženju. Kombinujući ove podatke sa simulacijama zaraznih bolesti, istraživači su analizirali da li manje društvenih veza može smanjiti rizik od infekcija, posebno kod starijih i imunokompromitovanih osoba.

Rezultati su pokazali da stariji makakiji koji su imali manje društvenih kontakata ređe boluju od zaraznih bolesti, što ukazuje na ‘zaštitni efekat’ društvenog povlačenja u starosti. Erin Siracusa, koautor studije iz Centra za istraživanje ponašanja životinja, ističe: „Naše istraživanje sugeriše da smanjenje društvenog kontakta kod starijih životinja, uključujući ljude, ima snažnu prednost pri prilagođavanju, prenosi Večernji.hr.

Kod starijih osoba, imuni sistem slabi, povećavajući rizik od infekcija. Međutim, analiza je pokazala da stariji makaki ređe obolevaju od svojih mlađih. „Ova ravnoteža između koristi i troškova menja se tokom života, što može dovesti do promena u društvenom ponašanju“, objašnjava Sirakuza, „Iako su starije osobe podložnije bolestima, podaci su pokazali da su stariji makakiji pretrpeli manje infekcija od mlađih“.

Autori studije upozoravaju da iako smanjenje društvenih interakcija smanjuje rizik od infekcije, postoje infekcije koje se mogu preneti čak i tokom veoma kratkog kontakta. Slično ponašanje je primećeno i kod ljudi. Prema istraživanju iz 2022. na 2.000 Amerikanaca starosti 55 i više godina, 75% ispitanika reklo je da se njihov društveni krug smanjio sa godinama, a skoro polovina (48%) je prekinula prijateljstva sa najmanje tri osobe u poslednje dve godine.

Iako manji društveni krug može smanjiti rizik od bolesti, potpuna izolacija donosi brojne zdravstvene probleme. Svetska zdravstvena organizacija proglasila je usamljenost ozbiljnom pretnjom po zdravlje, uporedivu sa pušenjem 15 cigareta dnevno. Dugotrajna izolacija je povezana sa anksioznošću, depresijom, oslabljenim imunološkim sistemom, srčanim oboljenjima, pa čak i smanjenim volumenom mozga.

Zaključak istraživanja sugeriše da je optimalno rešenje smanjenje, ali ne i potpuno eliminisanje društvenih interakcija, kako bi se postigao balans između smanjenja rizika od bolesti i očuvanja mentalnog zdravlja.

Sajberhondrija je medicinski termin novijeg datuma koji označava neosnovanu eskalaciju anksioznosti u vezi sa zdravljem, nastalu upornim pretragama i čitanjem sadržaja o simptomima i bolestima na internetu.

Ove stvari ili veći deo ovih informacija sigurno niste znali, a mnogo su zanimljivi i značajni, uživajte čitajući i saznajući pojedine fantastične detalje iz naše istorije!

• Da je prema odredbama Rudarskog zakonika despota Stefana Lazarevića (1389—1427) udatim ženama bilo zabranjeno da prodaju hleb, so i voće? Ove delatnosti su bile rezervisane samo za udovice koje su se na taj način izdržavale.
• Da je novac srpskog kralja Stefana Radoslava (1228—1234) najverovatnije kovan u Solunu, prestonici njegovog tasta Teodora I Anđela, epirskog despota i solunskog cara.
• Da se relikvijar koji je pripadao srpskom velikašu despotu Tomi Preljuboviću (ubijen 1384) i njegovoj supruzi Mariji, ćerki Dušanovog polubrata Simeona, danas čuva u gradskoj katedrali u španskom gradu Kuenka.
• Da je vlada radikala Nikole Uzunovića 1926. pala posle samo nedelju dana (8.-15. april) pošto joj je podršku uskratila Hrvatska seljačka stranka Stjepana Radića.
• Da je knez Mihailo Obrenović za Vukovu zbirku narodnih pripovedaka zapisao bajku Čardak ni na nebu ni na zemlji onako kako ju je slušao od svojih dadilja.
• Da je carinik Teodor Radičević, otac poznatog pesnika Branka Radičevića, preveo na srpski jezik Šilerovo delo Viljem Tel.
• Da je fudbalska reprezentacija Jugoslavije na Prvo svetsko prvenstvo u fudbalu koje je bilo održano u Urugvaju 1930. godine putovala poštanskim brodom punih 18 dana.
• Da je Isidora Sekulić, srpska književnica, prema Dejanu Medakoviću, odbila da potpiše Apel srpskom narodu (dokument iz avgusta 1941. godine kojim je srpska elita trebalo da podrži kolaboracionističku vladu) sa obrazloženjem da je u pitanju politički dokument i da ona, pošto žene u Srbiji nemaju politička prava, ne može da potpiše dokument političke sadržine.
• Da se početni fragment povelje despota Đurđa Brankovića manastiru Lavri na Svetoj gori iz 1452. godine smatrao izgubljenim sve dok ga Mihailo Laskaris nije pronašao u ćeliji jednog monaha gde je korišćen kao omot za rukopise.
• Da je u Beogradu 1929. godine živelo 126.315 muškaraca prema 99.755 žena? Ova razlika bila je posebno izrazita u Topčideru gde je na 4.987 muškaraca dolazila 671 žena. Ovo se tumači činjenicom da je dobar deo stanovništva dolazio u Beograd na rad dok porodice nisu vodili sa sobom što je bila bitna karakteristika beogradkse demografije između dva svetska rata.
• Da je u Jugoslaviji 1935. godine udeo žena među zaposlenima iznosio 30% što je bilo više nego u SAD, Norveškoj ili Italiji. Ovo se tumači kao posledica ekonomske krize i rastućom potrebom za slabokvalifikovanom i izuzetno slabo plaćenom radnom snagom.
• Da je prva knjiga koju je izdala Matica srpska bio roman Kasija carica, Milovana Vidakovića.
• Da je Vuk Stefanović Karadžić u tolikoj meri insistirao da u Srpski rečnik uđu samo one reči prisutne u živom narodnom govoru da u njega nije uneo reč predgovor kojom je naslovio uvod u delo ali ni reč rječnik kako je celo delo naslovljeno.
• Da je knez Miloš Obrenović prilikom posete Istanbulu 1835. od sultana, u znak poverenja, dobio na poklon šest topova.
• Da je srpski princ Konstantin Bodin, sin kralja Mihaila Vojislavljevića, kada su ga Vizantinci zarobili 1075. privremeno interniran čak u Antiohiju u Siriji.
• Da se Miloš Obrenović, sin Jevrema Obrenovića, lažno predstavljao kao svoj stric knjaz Miloš u čije se ime zaduživao širom Evrope.
• Da je Svetozar Miletić posle izdavanja Tucindanskog članka 1860. godine bio toliko popularan među Srbima da je na jednoj slici srpskih vladara izdatoj u Novom Sadu iste godine car Stefan Dušan bio prikazan sa brkovima i bradom po uzoru na Miletićeve.
• Da je u srednjovekovnoj Budvi sin koji bi se oženio protiv volje roditelja mogao u skladu sa zakonskim odredbama da bude isteran iz kuće.
• Da je kvalitetan duvan, švercovan u Kraljevinu SHS iz Elbasana (Albanija) nazivan kačak što je bio termin kojim su označavani albanski odmetnici. Inače zbog državnog monopola u Kraljevini SHS krijumčarenje duvana je predstavljalo unosan dopunski prihod u pograničnim područjima.
• Da je nakon izumiranja dinastije Branković, ugarski kralj Vladislav II 1504. dodelio titulu srpskog despota hrvatskom velikašu Ivanišu Berislaviću.
• Da je jedini srpski monarh 19. i 20. veka koji je krunisan i miropomazan bio kralj Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca Petar I Karađorđević (1903—1921)?
• Da je jedan brod 1955. godine trebalo da tajno preveze 300 egipatskih oficira i vojnika u Poljsku preko jugoslovenskih luka na Jadranu, ali da je tajnost cele operacije iskompromitovana zato što je prilikom ulaska u luku brod ispalio počasne plotune, što je neizbežno privuklo pažnju?
• Da su se Nikola Pašić i Stjepan Radić, najistaknutiji politički lideri Srba, odnosno Hrvata, lično sastali tek 1925. godine, punih sedam godina po formiranju Kraljevine SHS.
• Da je knez Miloš Obrenvić bio jedini hrišćanski vladar u okviru Osmanskog carstva koji je uspeo da dobije pravo naslednosti vladarskog dostojanstva? Naime, ovo pravo su, pored vladara iz Osmanske dinastije, u Osmanskom carstvu imala samo još dva vladara muslimanske veroispovesti: nešto pre Miloša dobili su je vladari Tunisa, a nešto kasnije, posle srpskog kneza, dobili su ga i egipatski vladari.
• Da su porođaju kraljice Natalije Obrenović prisustvovali predsednik vlade Stevča Mihailović, ministar inostranih dela Jovan Ristić i mitropolit Mihailo? Posle rođenja Aleksandra Obrenovića 14. avgusta 1876. godine u osam ujutro, održana je sednica Vlade na kojoj je objavljeno njegovo rođenje i to da se ima smatrati prestolonaslednikom.
• Da se srpski car Stefan Uroš IV Dušan na pojedinim poveljama koje je izdavao na grčkom i latinskom potpisivao na starosrpskom jeziku i ćiriličnim pismom.