Prema dosadašnjem zakonskom rješenju bilo je predviđeno da se lokalna samouprava ostvaruje u opštini, Glavnom gradu i Prijestonici. Novo zakonsko rješenje koje prepoznaje novu jedinicu lokalne samouprave predviđa da je grad urbani, ekonomski, administrativni, kulturni, turistički, obrazovni ili zdravstveni centar, koja ima najmanje 14.000 stanovnika.
U obrazloženju dokumenta je naznačeno da se zakonom unapređuje sistem lokalne samouprave i sprovodi dalja decentralizacija oprezno i postupno.
“To podrazumijeva uvođenje nove jedinice lokalne samouprave – grada, koji sa aspekta broja stanovnika, finansijskog i ekonomskog aspekta može da pruža usluge i vrši nadležnosti u oblasti predškolskog obrazovanja, primarne zdravstvene zaštite, prostornog planiranja i socijalne zaštite. Definisanjem različitih jedinica lokalne samouprave – grada, opštine, Glavnog rada i Prijestonice, od kojih gradovi imaju širi krug nadležnosti u odnosu na opštine uvodi se politipski model organizacije lokalne samouprave što znači da se u sistemu uspostavljaju različite jedinice lokalne samouprave koje dobijaju različite stepene ovlašćenja i odgovornosti za upravljanje javnim poslovima”, navodi se u obrazloženju nacrta zakona.
Zakon je precizirao da predsjednik opštine može podnijeti predlog za dobijanje statusa grada skupštini jedinice lokalne samouprave.
“Predsjednik opštine, na osnovu odluke skupštine, podnosi inicijativu za dobijanje statusa grada nadležnom organu, koji u roku od 60 dana od dana podnošenja inicijative procjenjuje ispunjenost kriterijuma. Nadležni organ inicijativu na mišljenje dostavlja organima državne uprave nadležnim za poslove finansija i ekonomskog razvoja, koji su dužni dati mišljenje u roku od 15 dana od dana dostavljanja inicijative. Nakon procijenjenih kriterijuma i dobijenih mišljenja nadležni organ utvrđuje ispunjenost uslova, o čemu obavještava predsjednika opštine. Ukoliko su uslovi ispunjeni, nadležni organ podnosi Vladi predlog propisa kojima se uređuje teritorijalna organizacija Crne Gore “, piše u nacrtu zakona.
Radi procjene efikasnosti, efektivnosti, ekonomičnosti i kvaliteta izvršavanja nadležnosti jedinica lokalne samouprave sprovodi se evaluacija na svake četiri godine, navode se u zakonu.
“Evaluaciju sprovodi Ministarstvo u saradnji sa drugim državnim organima i organima državne uprave. Način, postupak, kriterijumi za postupak sprovođenja evaluacije, indikatori učinka za praćenje efikasnosti decentralizovanih nadležnosti urediće se propisom Vlade”,navodi se u dokumentu.
Pravni status Glavnog grada i Prijestonice, kako je naznačeno u dokumentu se uređuju se posebnim zakonom.